Dr Amitabh Monga
Bác sĩ nội tiêu hóa
Nguồn: Shutterstock
Bác sĩ nội tiêu hóa
Rượu. Người ta ca tụng rượu nhờ những lợi ích của nó đối với sức khỏe – ví dụ, một số người tin rằng uống rượu vang đỏ có thể giúp hỗ trợ chức năng tim mạch, não bộ và tiêu hóa. Rượu cũng là một lựa chọn phổ biến cho các dịp hội họp, thư giãn trong nhịp sống hối hả, và đôi khi đầy áp lực. Tuy nhiên, ảnh hưởng tích lũy của việc tiêu thụ rượu bia có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho cơ thể, khi uống lâu dài có thể gây tổn thương các cơ quan quan trọng.
Trong khi còn chưa có nhiều nghiên cứu khoa học về lợi ích của việc uống rượu bia, một số lợi ích sức khỏe đã được liên hệ với việc tiêu thụ chúng một cách có chừng mực:
Các nghiên cứu đã liên kết việc uống rượu bia ở mức độ nhẹ đến trung bình với rủi ro bệnh tim mạch thấp hơn. Một bài báo trên Harvard trích dẫn một nguyên nhân khả thi là lượng vừa phải alcohol làm tăng mức độ lipoprotein mật độ cao (còn được gọi là "cholesterol tốt") - một loại cholesterol được cho là bảo vệ tim mạch tốt hơn.
Theo nghiên cứu được trình bày tại Hội nghị thường niên về Nghiên cứu Bệnh Tiểu đường Châu Âu 2019 tại Barcelona, rượu có thể mang đến tác động tích cực đến chuyển hóa đường trong máu và chất béo.
Uống rượu có chừng mực cũng giúp máu loãng, có khả năng bảo vệ chống lại việc hình thành cục máu đông trong các động mạch bị tắc nghẽn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng rượu không nên được thay thế cho thuốc làm loãng máu theo đơn.
Việc tiêu thụ một lượng nhỏ rượu bia cũng mang đến lợi ích về mặt xã hội và tâm lý – một ly rượu có thể giúp tiêu hóa hoặc giúp thư giãn sau một ngày dài căng thẳng. Những buổi hội họp với thức uống có cồn cũng có thể giúp xả stress.
Tuy nhiên, hãy nhớ điều bạn uống không quan trọng bằng cách bạn uống. Uống 7 ly whiskey vào tối thứ Bảy không tương đương với việc uống một ly mỗi ngày trong tuần.
Mặc dù tồn tại những lợi ích, cũng có những rủi ro sức khỏe, đặc biệt là đối với những người uống quá mức. Rủi ro có thể ngắn hạn, thường làm giảm khả năng trong vòng vài giờ. Cá nhân có thể gặp phải các ảnh hưởng như buồn ngủ, nôn mửa, biến dạng thị giác và thính giác, suy giảm khả năng phối hợp và phán đoán, và mất trí nhớ tạm thời. Bởi vì những tác động này khá phổ biến, chúng thường được cho qua là vô hại và tạm thời.
Về lâu dài, việc uống rượu bia quá mức có thể gây ra các vấn đề sức khỏe trên toàn bộ cơ thể nếu không được kiểm soát, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, nhiều vấn đề trong đó liên quan đến tiêu hóa.
Ví dụ, uống nhiều gây áp lực lên hệ bài tiết - là hệ thống chịu trách nhiệm loại bỏ các chất thải, như rượu, ra khỏi cơ thể. Khi tiêu thụ lượng lớn rượu bia, tuyến tụy sẽ làm việc để phân hủy alcohol trong cơ thể. Trong quá trình này, các chất độc được tạo ra và gây hại cho chính nó.
Trong tình huống tồi tệ nhất sau khi tiêu thụ quá nhiều rượu trong thời gian dài, tình trạng của bệnh nhân có thể tiến triển thành tổn thương gan. Bệnh gan do rượu (ARLD), là tình trạng gan bị tổn thương bởi việc tiêu thụ rượu trong thời gian dài và với lượng lớn.
Triệu chứng có điều gì đó bất ổn bao gồm nôn ra máu hoặc có máu trong phân, sưng mắt cá chân và bụng, vàng da và mắt (bệnh vàng da), sụt cân.
ARLD xảy ra trong ba giai đoạn:
Giai đoạn 1: Gan nhiễm mỡ do rượu* Giai đoạn này bắt đầu bằng sự tích tụ mỡ trong gan. Điều này có thể xảy ra khi lượng rượu hấp thụ quá cao, thậm chí chỉ trong vài ngày. Nó hiếm khi gây ra triệu chứng và có thể hồi phục - gan sẽ trở lại bình thường sau khoảng vài tuần khi bệnh nhân ngừng uống nhiều không kiểm soát.
Giai đoạn 2: Viêm gan do rượu* Tình trạng tổn thương gan thường được phát hiện ở giai đoạn này, sau khi uống nhiều trong một khoảng thời gian dài. Tổn thương thường có thể được phục hồi đối với những ai ngừng uống vĩnh viễn.
Giai đoạn 3: Xơ gan* Ở giai đoạn này, gan mang nhiều vết sẹo. Mặc dù thường không thể hồi phục, việc dừng ngay lập tức tiêu thụ rượu có thể ngăn ngừa tổn thương nặng thêm. Đối với các trường hợp nghiêm trọng, việc ghép gan có thể là cần thiết.
Vào một thời điểm, bạn có thể tự hỏi chính xác bao nhiêu rượu sẽ dẫn đến các vấn đề sức khỏe đáng kể. Lượng khuyến nghị thay đổi theo nhiều yếu tố bao gồm giới tính, thành phần cơ thể, và thậm chí là quốc gia.
Tại Singapore, Hội đồng Thúc đẩy Sức khỏe khuyến nghị không quá 2 đồ uống chuẩn mỗi ngày đối với nam giới, và không quá 1 đồ uống chuẩn mỗi ngày đối với nữ giới. Hướng dẫn cho đồ uống cồn chuẩn như sau:
Thỉnh thoảng tận hưởng đồ uống có cồn không gây lo ngại, nhưng cần chủ động để không uống quá mức. Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe, đôi khi rất nghiêm trọng - với hậu quả phổ biến là tổn thương gan.
Tổn thương gan xảy ra theo từng giai đoạn, vì vậy phát hiện và điều trị sớm là hết sức quan trọng. Bệnh nhân nghiện rượu được biết đến với khả năng hồi phục bệnh trạng sau 3 - 6 tháng sau khi chuyển đổi thói quen và nhận được chăm sóc chuyên khoa phù hợp. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng tổn thương gan, hãy cân nhắc gặp chuyên gia tiêu hóa để đánh giá và điều trị.
Hãy nhớ rằng cấu trúc di truyền, các tiền sử bệnh lý, tuổi tác, mức độ hoạt động thể chất và tình trạng dinh dưỡng đóng vai trò rất lớn trong việc quyết định phản ứng của cơ thể bạn đối với việc tiêu thụ rượu bia. Lượng vừa phải đối với một số người có thể là uống nhiều đối với người khác.
Đừng bắt đầu tiêu thụ rượu bia nhằm thu về các "lợi ích sức khỏe tiềm năng" nếu bạn không có thói quen uống. Kiêng cữ vẫn là phương án tốt nhất và có thể giúp phòng chống các bệnh liên quan đến rượu.