Cuộc Sống Sau Ghép Thận - Lời Khuyên Về Chế Độ Ăn Uống

Được cấy ghép thận đem đến cảm giác như cơ hội thứ hai cho cuộc sống. Bên cạnh những điều tốt đẹp đến từ cơ hội được ghép tạng, cơ thể bạn cũng cần thời gian để bình phục và điều chỉnh.

Sau khi được ghép thận, bạn có thể ăn nhiều loại thực phẩm từng bị hạn chế trước đó. Tuy nhiên, để bảo vệ quả thận mới, ăn uống lành mạnh và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên là mục tiêu của bạn.

Chế độ ăn uống sau ghép thận

Dinh dưỡng tốt là nền tảng hỗ trợ phục hồi thành công sau cấy ghép thận. Tương tự các ca phẫu thuật khác, cơ thể bạn sẽ cần lượng calorie và protein phù hợp để hỗ trợ quá trình lành vết thương đúng cách. Đồng thời, các tác dụng phụ có thể xảy ra do các loại thuốc sau cấy ghép có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng và hấp thụ chất dinh dưỡng.

Để đáp ứng sự thay đổi các nhu cầu dinh dưỡng, bạn có thể sẽ phải áp dụng một số điều chỉnh trong chế độ ăn. Sau khi được cấy ghép, đội ngũ y tế chăm sóc bạn sẽ giới thiệu bạn đến gặp một chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký hành nghề hợp pháp, người sẽ làm việc với bạn để lên kế hoạch dinh dưỡng dựa vào cân nặng, kết quả xét nghiệm máu, chức năng thận và các loại thuốc bạn được kê đơn.

Dưới đây là một số thay đổi cần lưu ý trong chế độ ăn uống mà bạn có thể cần cân nhắc:

Protein: Lượng protein hấp thụ có thể cần cao hơn mức bình thường trong những tháng đầu sau khi ghép thận. Protein sẽ giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng sau phẫu thuật. Chất này cũng hỗ trợ tái tạo các mô cơ bị phá vỡ do sử dụng liều cao thuốc ức chế miễn dịch corticosteroid trong thời gian dài. Steroid là một loại thuốc ức chế miễn dịch giúp ngăn ngừa và điều trị các trường hợp đào thải tạng sau khi được ghép.

Sodium: Thuốc cấy ghép, ví dụ như steroid, có thể khiến cơ thể giữ muối (sodium) và nước, làm tăng huyết áp. Do vậy, bạn có thể cần giảm lượng sodium trong chế độ ăn. Tốt nhất là hạn chế muối khi nấu nướng và chọn thực phẩm tươi hơn là các sản phẩm chế biến sẵn hoặc đóng hộp.

Potassium (kali): Thuốc cấy ghép cũng có thể gây rối loạn nồng độ kali trong máu. Nồng độ kali có thể bị tăng hoặc giảm đáng kể, gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho chức năng cơ và tim. Trao đổi với bác sĩ xem liệu bạn có cần hạn chế lượng kali hấp thụ hay không. Để kiểm soát nồng độ kali trong máu, hãy đảm bảo tuân theo các yêu cầu trong thực đơn do chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị.

Calcium: Thuốc cấy ghép có thể cản trở việc hấp thụ canxi, dẫn đến thâm hụt lượng canxi trong cơ thể. Theo thời gian, xương của bạn có thể mỏng giòn và dễ bị gãy. Bổ sung canxi cùng vitamin D để tăng cường quá trình hấp thụ canxi.

Phosphorus: Sau cấy ghép, bạn nên ăn nhiều thực phẩm giàu phosphorus như sữa hoặc các sản phẩm từ sữa, các loại hạt và mầm hạt. Việc này giúp bù lại lượng phosphorus thấp mà một số bệnh nhân có thể gặp phải.

Đường: Trong một số trường hợp, thuốc sau cấy ghép có thể làm suy giảm khả năng sử dụng đường trong máu một cách hiệu quả. Quá nhiều đường có thể gây tăng cân và tăng nồng độ triglyceride và đường huyết.

Chất lỏng: Bạn được khuyến khích uống nhiều chất lỏng để giúp quả thận mới hoạt động tốt hơn, trừ khi bác sĩ có chỉ dẫn khác cho bạn. Nếu bạn được kê đơn hạn chế chất lỏng bởi bác sĩ, bạn cũng nên giảm tiêu thụ muối hoặc sodium.

Thực phẩm cần tránh sau cấy ghép thận

Sử dụng thuốc cấy ghép có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và làm tăng khả năng nhiễm trùng do thực phẩm.

Để đảm bảo an toàn, tránh những thực phẩm có khả năng chứa nhiều vi khuẩn gây nhiễm trùng. Bao gồm trứng sống hoặc chưa chín kỹ, thịt, gia cầm, cá và các sản phẩm từ sữa như sữa chưa tiệt trùng, phô mai hoặc sữa chua, rau củ/trái cây rửa chưa sạch.

Ngoài ra, bạn cần cẩn trọng tránh các đồ ăn có thể bị thiu, lên mốc hoặc hết hạn sử dụng. Thịt sống luôn cần được bảo quản và chuẩn bị tách biệt khỏi các loại thực phẩm khác.

Bạn nên hạn chế ăn ngoài nếu mới trải qua ca phẫu thuật ghép thận. Đồ ăn sẵn và đồ ăn ở nhà hàng tuy tiện lợi nhưng rất khó đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đồng thời, các công thức nấu cũng có thể chứa những thành phần nguy cơ cao như trứng sống mà bạn không thể biết được. Tránh các quầy salad và buffet tự phục vụ vì có thể đồ ăn đã bị các thực khách khác làm nhiễm bẩn, và bạn cũng không thể biết chắc chúng đã được bày ra bao lâu.

Vệ sinh an toàn thực phẩm cũng rất quan trọng. Luôn luôn chuẩn bị với đôi tay sạch sẽ và các bề mặt bếp cần vệ sinh. Rửa tay trước khi nấu nướng. Dao thớt và các dụng cụ làm bếp khác nên được rửa kỹ bằng nước xà phòng nóng trước và sau khi sử dụng. Đảm bảo rửa sạch toàn bộ rau củ quả trước khi ăn. Luôn nấu chín kỹ các loại thức ăn. Làm lạnh đồ ăn nhanh chóng để hãm sự phát triển của các vi khuẩn có hại.

Tương tác giữa thực phẩm và thuốc

Có một số loại thuốc và thực phẩm có thể tương tác với thuốc cấy ghép, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý hoặc giảm hiệu quả của những loại thuốc này. Phản ứng tương tác có thể kích hoạt hệ miễn dịch và ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ hoặc đào thải thuốc của cơ thể.

Để giảm nguy cơ các tương tác, không sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thực phẩm chức năng hoặc thuốc bổ, mà chưa trao đổi trước với bác sĩ ghép tạng của bạn.

Tránh bưởi, lựu, các loại cam chanh bao gồm bưởi chùm và cam Sevillen, vì chúng có thể chứa hợp chất gây cản trở quá trình xử lý một số loại thuốc chống đào thải, thuốc chẹn kênh canxi và/hoặc các loại statin của cơ thể.

Đặt các mục tiêu cho lối sống khỏe mạnh

Để khỏe mạnh và đảm bảo quả thận mới hoạt động tốt, việc duy trì sức khỏe tổng quát rất quan trọng. Áp dụng chế độ ăn cân bằng và tập thể dục thường xuyên là nền tảng cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Ăn uống khoa học và tập thể dục có thể giúp duy trì cân nặng hợp lý.

Chế độ ăn lành mạnh: Tuân theo thực đơn cân bằng bao gồm trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên cám và protein. Nguồn protein tốt bao gồm thịt nạc, cá, trứng, thịt gà, các loại hạt và đậu. Chế độ ăn lành mạnh cũng cần giảm muối, đường, và chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa.

Tập luyện: Sau khi phục hồi từ phẫu thuật, bạn có thể bắt đầu một thói quen tập luyện mới. Tập thể dục góp phần tăng cường sức khỏe tim phổi, ngăn ngừa tăng cân và thậm chí cải thiện tâm trạng. Các bài tập cần được lên kế hoạch cẩn thận và chính xác để tránh biến chứng. Trao đổi với bác sĩ về những bài tập phù hợp với bạn, tần suất và thời lượng luyện tập.

Kiểm soát tình trạng tăng cân: Có khả năng bạn sẽ tăng cân sau khi cấy ghép thận. Tăng cân sau ca ghép thận có thể xuất phát từ tác dụng phụ của thuốc hoặc do chế độ ăn được nới lỏng. Nếu tăng cân quá nhiều, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường có thể tăng cao. Để kiểm soát trọng lượng, bạn cần quản lý lượng calorie nạp vào và duy trì thói quen ăn uống lành mạnh. Tập thể dục thường xuyên và luôn năng vận động cũng đóng vai trò quan trọng.

Tham vấn chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp cho từng cá nhân

Những gì bạn ăn rất quan trọng trong việc duy trì một lối sống lành mạnh sau khi cấy ghép thận. Nếu có câu hỏi hoặc cần thêm thông tin, xin tham vấn với một chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp với tình trạng sức khỏe của riêng bạn.