Chứng hẹp động mạch cảnh - Triệu chứng & Nguyên nhân

Chứng hẹp động mạch cảnh là gì?

Chứng hẹp động mạch cảnh, còn gọi là bệnh động mạch cảnh, là bệnh lý liên quan đến tình trạng thu hẹp động mạch cảnh - mạch máu nằm ở hai bên cổ.

Các động mạch này cung cấp máu giàu oxy cho đầu và não. Tình trạng thu hẹp xảy ra do tích tụ mảng xơ vữa bao gồm chất béo, cholesterol và các chất khác có trong máu.

Chứng hẹp động mạch cảnh là bệnh lý nghiêm trọng vì việc tích tụ quá nhiều mảng xơ vữa có thể gây cản trở lưu lượng máu đến não. Trong các trường hợp khác, mảnh nhỏ mảng xơ vữa có thể di chuyển lên não, gây đột quỵ hoặc có thể là tử vong.

Các triệu chứng của chứng hẹp động mạch cảnh là gì?

Bệnh nhân bị chứng hẹp động mạch cảnh thường không có triệu chứng cho đến khi tình trạng thu hẹp đã đến giai đoạn nghiêm trọng.

Dấu hiệu đầu tiên của chứng hẹp động mạch cảnh có thể là đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA), còn gọi là “cơn đột quỵ nhỏ”. TIA tương tự như đột quỵ, nhưng triệu chứng chỉ kéo dài vài phút và thường biến mất trong vòng một giờ.

Các triệu chứng của đột quỵ hoặc TIA bao gồm:

• Cảm thấy tê hoặc yếu một bên khuôn mặt hoặc một bên cơ thể
• Nói lắp hoặc gặp khó khăn khi nói
• Cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng, đi lại khó khăn hoặc thiếu sự phối hợp
• Mất thị lực hoặc mờ mắt ở một hoặc cả hai mắt
• Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân

Nguyên nhân gây chứng hẹp động mạch cảnh là gì?

Nguyên nhân chính gây chứng hẹp động mạch cảnh là xơ vữa động mạch. Quá trình này được đặc trưng bởi sự hình thành mảng xơ vữa dọc theo thành bên trong của động mạch cảnh. Các mảng xơ vữa tích tụ theo thời gian và tình trạng tích tụ khiến động mạch trở nên cứng và thu hẹp.

Khi động mạch cảnh bị thu hẹp, lưu lượng máu đến não giảm, do đó làm giảm nguồn cung oxy và chất dinh dưỡng khác cần thiết cho hoạt động của não. Đôi khi, mảnh nhỏ mảng xơ vữa làm vỡ thành động mạch, di chuyển theo dòng máu và gây tắc nghẽn các động mạch nhỏ hơn ở não.

Những yếu tố nào gây nguy cơ mắc chứng hẹp động mạch cảnh?

Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng hẹp động mạch cảnh theo thời gian. Các yếu tố này bao gồm:

• Tăng huyết áp hay huyết áp tăng. Áp lực tăng thêm lên thành động mạch có thể làm thành động mạch yếu đi và có nguy cơ bị tổn thương.
• Hút thuốc. Hóa chất từ các sản phẩm thuốc lá, bao gồm nicotine, có thể gây tổn thương lớp niêm mạc bên trong động mạch cũng như làm tăng huyết áp và nhịp tim.
• Thói quen ngồi một chỗ. Không tập thể dục có thể khiến bạn dễ mắc phải các bệnh lý gây tổn thương cho động mạch như huyết áp, đái tháo đường và béo phì.
• Mức cholesterol cao. Mức lipid cao, bao gồm cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp và triglycerides, có thể thúc đẩy sự hình thành các mảng xơ vữa.
• Đái tháo đường. Bệnh lý này làm suy yếu khả năng xử lý chất béo hiệu quả của cơ thể, từ đó làm tăng nguy cơ tăng huyết áp và xơ vữa động mạch.
• Béo phì. Thừa cân làm tăng khả năng mắc các bệnh lý góp phần gây ra chứng hẹp động mạch cảnh, bao gồm tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và đái tháo đường.
• Tuổi tác. Trong quá trình lão hóa, động mạch trở nên kém linh hoạt hơn và dễ bị tổn thương hơn.
• Tiền sử gia đình. Nguy cơ mắc chứng hẹp động mạch cảnh tăng lên nếu có thành viên trong gia đình bị xơ vữa động mạch hoặc bệnh động mạch vành.

Các biến chứng và bệnh liên quan của chứng hẹp động mạch cảnh là gì?

Nếu có quá nhiều mảng xơ vữa tích tụ trong động mạch cảnh, bạn có thể bị đột quỵ do lưu lượng máu giảm, vỡ mảng xơ vữa và cục máu đông dẫn đến tắc nghẽn.

Đột quỵ có thể dẫn đến tàn tật nghiêm trọng và thậm chí có thể gây tử vong.

Làm thế nào để phòng ngừa chứng hẹp động mạch cảnh?

Việc phòng ngừa hoặc trì hoãn chứng hẹp động mạch cảnh tập trung vào việc thay đổi lối sống để kiểm soát và giải quyết các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi. Các thay đổi này bao gồm bỏ hút thuốc, tập thể dục thường xuyên và áp dụng chế độ ăn uống có nhiều trái cây và hạn chế lượng tiêu thụ muối và thực phẩm giàu chất béo, v.v.