Phẫu thuật Đục Thủy Tinh Thể: Đừng Chờ Đến Khi Quá Muộn

Bác sĩ Leonard Ang, bác sĩ nhãn khoa đang hành nghề tại Bệnh viện Mount Elizabeth, giải thích cách phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện đại có thể giúp bạn loại bỏ tình trạng này trước khi bệnh trở nên trầm trọng hơn.

Tại Singapore, hơn 30% người từ 45 tuổi trở lên bị đục thủy tinh thể ở một mức độ nào đó. Và khi họ 60 tuổi, 80% đã bị đục thủy tinh thể.

Đục thủy tinh thể là gì?

Đục thủy tinh thể là tình trạng thể thủy tinh tự nhiên của mắt trở nên mờ đục, khiến lượng ánh sáng đi vào mắt giảm đi. Kết quả là thị lực bị mờ.

Đây là quá trình mờ thị lực diễn ra chậm và tiến triển - cả nhìn xa và nhìn gần. Mọi thứ xuất hiện kém sáng hơn nên thị lực của bạn có xu hướng kém hơn vào ban đêm. Bạn cũng có thể gặp hiện tượng chói sáng và nhìn thấy quầng sáng. Sự thay đổi liên tục về độ kính cũng có thể biểu thị cho sự tiến triển của bệnh đục thủy tinh thể.

Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể là gì?

Hầu hết bệnh đục thủy tinh thể phát triển do lão hóa hoặc do chấn thương gây thay đổi các mô cấu tạo nên thể thủy tinh của mắt. Các nguyên nhân khác dẫn đến đục thủy tinh thể bao gồm các rối loạn di truyền, các tình trạng mắt khác, tiền sử phẫu thuật mắt, các tình trạng y tế như tiểu đường và sử dụng thuốc steroid trong thời gian dài.

Đục thủy tinh thể phát triển như thế nào

Đục thủy tinh thể hình thành trong thể thủy tinh, nằm sau mống mắt. Lão hóa và các tình trạng y tế khiến thể thủy tinh của mắt trở nên kém linh hoạt, kém trong suốt và dày hơn. Chúng cũng khiến các mô bên trong thể thủy tinh bị phá vỡ và vón cục lại, gây đục mờ các vùng nhỏ phía trong thể thủy tinh. Khi đục thủy tinh thể tiếp tục phát triển, tình trạng đục mờ trở nên dày đặc hơn và ảnh hưởng đến phần lớn thể thủy tinh, dẫn đến mờ mắt.

Các dạng đục thủy tinh thể

• Đục thể nhân. Dạng đục thủy tinh thể này ảnh hưởng đến trung tâm của thể thủy tinh và ban đầu có thể gây cận thị hoặc thậm chí cải thiện tạm thời thị lực khi đọc của bạn. Tuy nhiên, theo thời gian, thể thủy tinh trở nên vàng đặc hơn và làm mờ tầm nhìn của bạn hơn nữa. Khi đục thủy tinh thể tiến triển, thể thủy tinh có thể chuyển sang màu nâu, gây khó phân biệt các sắc thái màu.
• Đục bao dưới vỏ. Dạng đục thủy tinh thể này bắt đầu dưới dạng đục trắng hình nêm hoặc các vệt trên mép ngoài của võ thể thủy tinh. Khi phát triển thêm, các vệt này kéo dài đến tâm và cản trở quá trình ánh sáng đi qua tâm của thể thủy tinh.
• Đục bao sau dưới vỏ. Dạng đục thủy tinh thể này bắt đầu như một vùng đục nhỏ, thường nằm ở phía gần phía sau thể thủy tinh, ngay trên đường đi của ánh sáng. Nó thường cản trở khả năng đọc, làm giảm thị lực trong ánh sáng mạnh và gây chói vào ban đêm. Dạng đục thủy tinh thể này thường tiến triển nhanh hơn các dạng khác.
• Đục thủy tinh thể bẩm sinh. Dạng đục thủy tinh thể này xảy ra khi sinh ra hoặc phát triển trong thời thơ ấu. Nó có thể do di truyền, nhiễm trùng, chấn thương khi còn trong bụng mẹ hoặc các tình trạng y tế khác. Đục thủy tinh thể thường được loại bỏ ngay sau khi phát hiện và do đó không phải lúc nào cũng ảnh hưởng đến thị lực.

Các yếu tố rủi ro

• Tuổi tác
• Bệnh tiểu đường
• Tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời
• Hút thuốc
• Béo phì
• Huyết áp cao
• Chấn thương mắt hoặc viêm trong quá khứ
• Phẫu thuật mắt trong quá khứ
• Sử dụng thuốc steroid trong thời gian dài
• Uống nhiều rượu bia

Phòng ngừa

• Khám mắt định kỳ để đục thủy tinh thể và các vấn đề về mắt khác có thể được phát hiện sớm
• Bỏ thuốc lá
• Kiểm soát các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ bị đục thủy tinh thể
• Ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều trái cây và rau xanh
• Đeo kính mát chặn tia cực tím B khi ra ngoài trời
• Uống rượu bia có điều độ

Các triệu chứng của đục thủy tinh thể là gì

Trong giai đoạn đầu của sự phát triển của bệnh đục thủy tinh thể, tình trạng mờ đục trong tầm nhìn của bạn có thể chỉ ảnh hưởng đến một phần nhỏ của thể thủy tinh của mắt và bạn có thể không nhận thấy bất kỳ sự suy giảm thị lực nào. Khi đục thủy tinh thể phát triển lớn hơn, các triệu chứng đáng chú ý hơn sẽ xuất hiện, chẳng hạn như:

• Thị lực mờ, nhòe hoặc kém
• Tăng khó khăn khi nhìn vào ban đêm
• Nhạy cảm với ánh sáng và chói sáng
• Cần ánh sáng mạnh hơn để đọc và các hoạt động khác
• Nhìn thấy 'quầng sáng' xung quanh ánh sáng
• Thay đổi kính mắt hoặc kính áp tròng thường xuyên
• Mờ hoặc ngả vàng các màu sắc
• Song thị (nhìn một vật thành hai) ở một mắt

Do các triệu chứng diễn ra từ từ và không gây đau, nhiều người không nhận ra mình bị đục thủy tinh thể cho đến khi bệnh trở nên rất nặng. Do đó, họ phải làm phẫu thuật đục thủy tinh thể khi đã quá muộn.

Khi đục thủy tinh thể quá nặng, các biến chứng có thể phát triển và thể thủy tinh có thể trở nên kém ổn định hơn. Khi đó phẫu thuật sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra biến chứng và giảm tỷ lệ thành công. Thời gian hồi phục lâu hơn và kết quả thị giác có thể kém hơn.

Do đó, bệnh nhân được khuyên không nên trì hoãn phẫu thuật loại bỏ đục thủy tinh thể.

Điều trị đục thủy tinh thể như thế nào?

Phẫu thuật là phương pháp duy nhất để điều trị đục thủy tinh thể.

Phẫu thuật đục thủy tinh thể

Phẫu thuật được khuyến nghị nếu đục thủy tinh thể làm giảm thị lực và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Đục thủy tinh thể cũng có thể cần được loại bỏ nếu đặc nặng và có khả năng gây ra các biến chứng như bệnh tăng nhãn áp. Trong trường hợp bệnh tăng nhãn áp nặng, bệnh nhân có thể mất thị lực vĩnh viễn.

Phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện nay rất tiên tiến, có thể thực hiện ngoại trú trong vòng chưa đầy 30 phút và bệnh nhân có thể về nhà sau phẫu thuật.

Phẫu thuật đục thủy tinh thể phacoemulsification

Phương pháp hiện đại để loại bỏ bệnh đục thủy tinh thể là phương pháp siêu âm nhũ tương hóa (phacoemulsification), bao gồm việc rạch một đường nhỏ ở rìa giác mạc để làm mềm và loại bỏ phần đục. Việc sử dụng laser femto giây có thể tạo ra các đường rạch chính xác hơn, tạo ra lỗ mở trung tâm giữ thấu kính và tạo ra các vết nứt để việc loại bỏ đục thủy tinh thể dễ dàng hơn. Một thấu kính nhân tạo (thấu kính nội nhãn) được cấy vào ngay sau khi phần đục được loại bỏ và vết thương thường tự lành mà không cần khâu.

Thấu kính nội nhãn

Sự phát triển của công nghệ thấu kính nội nhãn giúp cải thiện kết quả thị lực theo nhu cầu của từng bệnh nhân. Điều này bao gồm việc cung cấp cho bệnh nhân thị lực tốt hơn, chất lượng cuộc sống và sự thuận tiện hơn mà không cần đeo kính. Tất cả các dạng tật khúc xạ ở mắt đều có thể được điều chỉnh bằng thấu kính, bao gồm cận thị, loạn thị và lão thị.

Sự lựa chọn cuối cùng của thấu kính phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm tình trạng của mắt, các bệnh tồn tại từ trước,... Vì vậy, điều quan trọng là bệnh nhân phải tham khảo ý kiến bác sĩ có kinh nghiệm để đánh giá sự phù hợp của mắt đối với các thấu kính khác nhau và xác định loại thấu kính nào phù hợp nhất.

Sau phẫu thuật đục thủy tinh thể: Phục hồi và chăm sóc sau phẫu thuật

Với phương pháp phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện đại, bệnh nhân sẽ ít cảm thấy khó chịu sau phẫu thuật. Mắt sẽ không đỏ. Quá trình hồi phục tương đối nhanh và bệnh nhân có thể tiếp tục hầu hết các hoạt động thường ngày của mình trong vòng vài tuần sau phẫu thuật. Nếu cần, bác sĩ có thể kê đơn một cặp kính cho bệnh nhân trong vòng 1 tháng.

Ngay sau phẫu thuật đục thủy tinh thể

Bạn sẽ có thể về nhà ngay trong ngày phẫu thuật. Khi rời bệnh viện, bạn thường sẽ dùng miếng che mắt, thường có thể loại bỏ vào ngày hôm sau sau phẫu thuật. Bạn sẽ bắt đầu cảm nhận được mắt của mình trở lại vài giờ sau phẫu thuật. Bạn cũng có thể gặp một số kích ứng, chảy nước mắt, nhìn mờ hoặc nhìn đôi, và đỏ mắt.

Những ngày sau phẫu thuật đục thủy tinh thể

Mắt của bạn có thể bị ngứa hoặc đau trong vài ngày sau phẫu thuật. Bạn cũng có thể bị chảy nước mắt và khó nhìn trong điều kiện ánh sáng mạnh. Trong thời gian này, bạn không nên lái xe, cúi người, nhấc vật nặng hoặc tạo bất kỳ áp lực nào lên mắt. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên đeo miếng che mắt khi ngủ để bảo vệ vị trí phẫu thuật. Thuốc nhỏ mắt cũng sẽ được kê đơn để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Những tuần sau phẫu thuật đục thủy tinh thể

Mắt của bạn sẽ lành hoàn toàn sau 8 tuần. Khoảng 90% số người nhìn tốt hơn sau phẫu thuật đục thủy tinh thể và có thể trở lại các hoạt động thường ngày, như lái xe.

Lời khuyên cho giai đoạn sau phẫu thuật đục thủy tinh thể

Những lời khuyên này có thể giúp bạn hồi phục an toàn và nhanh chóng sau phẫu thuật đục thủy tinh thể:

• Không lái xe vào ngày đầu tiên sau phẫu thuật
• Không dụi mắt sau phẫu thuật
• Không nhấc vật nặng hoặc thực hiện bất kỳ hoạt động gắng sức nào trong vài tuần
• Tránh cúi người ngay sau khi phẫu thuật để tránh tạo thêm áp lực lên mắt
• Cố gắng tránh hắt hơi hoặc nôn ngay sau khi phẫu thuật nếu có thể
• Cẩn thận không va vào cửa hoặc các vật khác khi bạn đi lại sau phẫu thuật
• Nhỏ mắt chính xác theo đơn để ngăn ngừa nhiễm trùng và viêm
• Tránh bơi lội hoặc sử dụng bồn tắm nước nóng trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật để giảm nguy cơ nhiễm trùng
• Tránh để mắt tiếp xúc với các chất kích thích như bụi, gió và phấn hoa trong vài tuần đầu sau phẫu thuật

Tóm lại

Vì nhiều người không nhận ra mình bị đục thủy tinh thể cho đến khi bệnh rất nặng, nên những người trên 45 tuổi cần đi khám mắt định kỳ tại một bác sĩ chuyên khoa mắt. Điều này có thể giúp phát hiện bệnh đục thủy tinh thể, cũng như các tình trạng mắt có khả năng gây mù khác sớm hơn để có thể điều trị kịp thời nhằm ngăn ngừa mất thị lực.

Những tiến bộ trong việc phẫu thuật đục thủy tinh thể đã giúp cho việc phẫu thuật cực kỳ an toàn và hiệu quả. Bệnh nhân có thể tận hưởng thị lực tốt hơn và chất lượng cuộc sống cao hơn. Bệnh nhân nên tìm lời khuyên từ bác sĩ phẫu thuật có kinh nghiệm, người sẽ tư vấn tốt nhất về phương pháp điều trị phù hợp.