Dr Ooi Yau Wei
Bác Sĩ Nội Tim Mạch
Nguồn: Shutterstock
Bác Sĩ Nội Tim Mạch
Cà phê và trà là những thức uống được yêu thích chứa caffeine, một thành phần hóa chất có thể mang lại cả những ảnh hưởng có lợi lẫn gây hại cho sức khỏe của chúng ta. Bác sĩ Ooi Yau Wei, bác sĩ tim mạch tại Bệnh viện Mount Elizabeth Novena, giải thích những ưu khuyết điểm của caffeine.
Tác dụng của caffeine rất đa dạng, ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của cơ thể, bao gồm não, tim, dạ dày, và hormone.
Cơ thể của chúng ta chứa adenosine, một loại các hormone có chức năng làm chậm hệ thống thần kinh và thư giãn cơ thể. Khi chúng ta uống caffeine, nó chặn đứng tác dụng của adenosine, kết quả là đẩy mạnh sự tỉnh táo, năng lượng tinh thần, và tập trung.
Caffeine đã được chứng minh ảnh hưởng đến nhận thức và tâm trạng. Tuy nhiên, những tác dụng này thay đổi tùy theo lượng caffeine và thời điểm tiêu thụ.
Ở những người đã ngủ đủ giấc, caffeine dùng ở liều lượng thấp và vừa phải cải thiện sự tỉnh táo và thời gian phản ứng. Ở những người thiếu ngủ, caffeine có tác dụng tích cực đối với học tập và đưa ra quyết định. Những người thường xuyên dùng cà phê và trà đã được chứng minh làm tốt hơn trong các bài kiểm tra khả năng nhận thức, ví dụ các bài kiểm tra thời gian phản ứng và các kỹ năng thị giác-không gian.
Caffeine có thể làm giảm bớt đáng kể các triệu chứng đau đầu. Caffeine thường được sử dụng độc lập hay phối hợp với các thuốc điều trị đau đầu khác. Tuy nhiên, sử dụng caffeine thường xuyên cũng có thể dẫn đến các cơn đau nửa đầu mãn tính và các cơn đau đầu phản ứng do lạm dụng thuốc giảm đau (analgesic rebound headche – cơn đau đầu xuất hiện do lạm dụng các loại thuốc điều trị/giảm đau đầu).
Sử dụng cà phê với liều lượng thấp đến vừa phải (lên đến 3 cốc mỗi ngày) đã được chứng minh bảo vệ chống lại các cơn đau tim. Tuy nhiên, uống nhiều hơn 3 cốc caffeine một ngày có thể kích thích sự phát sinh các vấn đề mạch vành (động mạch tim) và rối loạn nhịp tim ở những người đang mắc bệnh tim tiềm ẩn. Vì vậy, các bệnh nhân có nguy cơ mắc các vấn đề về tim nên tránh uống cà phê với lượng lớn.
Đối với những người hiếm khi sử dụng caffeine, một lần uống lượng lớn caffeine có thể làm tăng huyết áp đáng kể. Tuy nhiên, có rất ít hoặc không có ảnh hưởng cấp tính nào đối với những người thường xuyên sử dụng cà phê.
Bên cạnh những điểm tốt mà caffeine đem lại, sử dụng caffeine cũng có các khía cạnh bất lợi.
Vì caffeine có thể đẩy mạnh năng lượng tinh thần và thể chất, không lạ khi rất nhiều người chuyển sang sử dụng caffeine thường xuyên để duy trì lối sống năng động, bận rộn. Tuy nhiên, sử dụng caffeine ở lượng cao có thể dẫn đến các triệu chứng như nhức đầu, nhịp tim nhanh, lo âu, run, và mất ngủ.
Dài hạn, sự phụ thuộc của caffeine có thể dẫn đến rối loạn lo âu lan tỏa, bồn chồn, mất ngủ, dễ cáu gắt, và thậm chí các cơn hoảng sợ.
Caffeine cũng có liên hệ đến rủi ro cao hơn của bệnh loãng xương. Các nghiên cứu cho thấy sử dụng cà phê với lượng cao có thể có mối liên hệ với hiện tượng giảm mật độ xương và tăng rủi ro gãy xương ở phụ nữ, đặc biệt ở những người tiêu thụ lượng thấp calcium. Một cách để chống lại điều này là tăng cường hấp thu các thức ăn giàu calcium, hoặc các thức uống bổ sung calcium.
Cũng như tất cả các chất kích thích khác, caffeine có thể gây nghiện và mang đến các triệu chứng cai nghiện khi bạn ngừng sử dụng. Dưới đây là cách thức xác định liệu bạn có đang trải qua quá trình cai nghiện:
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng
Đối với hầu hết người lớn, sử dụng lên đến 400mg caffeine một ngày có vẻ an toàn. Dưới đây là lượng caffeine trong những thức uống thông dụng.
Lượng sử dụng cà phê trung bình của người trưởng thành Hoa Kỳ là khoảng 2 ly mỗi ngày, tương đương với khoảng 280mg caffeine, mặc dù lượng caffeine trong cà phê biến đổi rất lớn. Những đối tượng sử dụng 4 hoặc nhiều ly cà phê mỗi ngày được xem là người uống cà phê nhiều.
Xem xét tất cả các lợi ích và rủi ro mà caffeine có thể mang lại, nghiên cứu gợi ý những điểm lợi vẫn mạnh hơn điểm bất lợi, với điều kiện bạn không có những vấn đề y khoa sẵn có vốn có thể trở nặng hơn khi sử dụng caffeine. Khi dùng ở lượng vừa phải, caffeine có thể cải thiện tâm trạng và thể trạng. Có lẽ ly cà phê hàng ngày của bạn có nhiều lợi ích hơn bạn nghĩ.