Hướng dẫn phụ huynh xử lý bệnh tay chân miệng

Mặc dù hầu hết chúng ta nhận biết được các vết loét hoặc phát ban trên miệng, bàn tay, bàn chân hoặc mông là triệu chứng của bệnh, kiến thức của chúng ta hiếm khi vượt ra khỏi phạm vi này. Dưới đây là một số thắc mắc thường gặp đã được Bs. Leong Hoe Nam, bác sĩ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Mount Elizabeth Novena giải đáp.

Nguyên nhân gây HFMD là gì?

Bệnh tay chân miệng (HFMD) gây ra bởi enterovirus, một tập hợp gồm nhiều loại vi-rút thường gặp gây ra nhiều căn bệnh nhiễm trùng ở người, đặc biệt ở trẻ nhỏ và các gia đình có trẻ nhỏ. HFMD thường kéo dài dưới một tuần. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể xảy ra nhiễm trùng ở não, phổi hoặc tim.

Một số triệu chứng của HFMD là gì?

• Đau họng
• Sốt và đau họng trong vòng 3 đến 6 ngày sau khi nhiễm vi-rút
• Đốm đỏ phẳng đôi khi kèm phồng rộp trên bàn tay, bàn chân hoặc mông
• Vết loét trong họng, lưỡi và miệng có thể gây đau
• Cảm thấy cáu kỉnh, mệt mỏi và có cảm giác chung là không khỏe
• Chán ăn, chỉ muốn uống các loại nước lạnh vì vết loét miệng gây đau

Hiện có vắc-xin phòng HFMD không?

Hiện không có vắc-xin tại Singapore. Tuy nhiên, tại Trung Quốc, có một loại vắc-xin HFMD được cấp phép vào năm 2015 dành cho chủng vi-rút gây HFMD có nguy cơ gây tử vong, EV71. Chưa xác định được hiệu quả của vắc-xin này đối với các chủng vi-rút gây HFMD khác.

HFMD lây lan bằng cách nào?

HFMD có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh (ví dụ: khi chạm vào hoặc hôn người nhiễm bệnh hoặc khi tiếp xúc với dịch tiết mũi và họng của người nhiễm bệnh như nước bọt, đờm hoặc gỉ mũi, hoặc dịch từ đốm phồng rộp, vảy và phân). Bệnh cũng có thể lây truyền khi chạm vào các đồ vật hoặc bề mặt có dính vi-rút như tay nắm cửa hoặc đồ chơi.

Có cách nào để bảo vệ trẻ khỏi HFMD không?

HFMD rất dễ lây lan, vì vậy hãy đảm bảo giữ trẻ tránh xa người nhiễm HFMD.

Bạn có thể giảm bớt nguy cơ nhiễm bệnh bằng các thói quen này:

• Rửa tay bằng xà phòng và nước trước và sau khi ăn và sau khi đi vệ sinh
• Tránh dùng chung đồ ăn, đồ uống, đồ dùng, khăn tắm và bàn chải đánh răng với người khác
• Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng khi chưa rửa tay
• Khử trùng đồ chơi và các bề mặt thường xuyên chạm vào

Nếu có thể, cố gắng cách ly người nhiễm bệnh với các thành viên còn lại trong gia đình. Người nhiễm bệnh từ thành viên trong gia đình có khả năng bị bệnh nặng hơn và phát bệnh trầm trọng hơn.

Nghe nói HFMD có thể tự khỏi mà không cần điều trị, có đúng vậy không?

Đúng, bởi vì cơ thể có thể phát triển khả năng miễn dịch sau khi nhiễm bệnh. Tuy nhiên, sẽ phải mất một khoảng thời gian từ khi mắc bệnh đến khi đạt được miễn dịch hoàn toàn. Trong khoảng thời gian này, bệnh nhân sẽ phải chịu đựng các triệu chứng.

Có các phương pháp điều trị HFMD nào?

Duy trì đủ nước là chìa khóa để phục hồi. Nếu bệnh nhân không thể uống nước, bác sĩ có thể giúp truyền nước cho bệnh nhân qua đường tĩnh mạch. Các loại kem làm dịu và thuốc hạ sốt cũng có thể giúp giảm bớt triệu chứng. Để kiểm tra tình trạng đủ nước của bệnh nhân, hãy chú ý đến màu nước tiểu. Nước tiểu trong hoặc nước tiểu chỉ hơi vàng là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đã uống đủ nước.

Sẽ mất bao lâu trẻ mới có thể đi học trở lại?

Có thể mất 1 – 2 tuần trẻ mới có thể đi học trở lại. Nhìn chung, trẻ có thể đi học trở lại khi không còn bị phồng rộp và đã hết các triệu chứng.

Làm thế nào để làm dịu các triệu chứng gây đau của HFMD trong khi phục hồi?

Uống nước ngọt ướp lạnh hoặc ăn kem que có thể giúp giảm đau do loét miệng, đồng thời giữ nước cho cơ thể. Các loại thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen, etoricoxib hoặc celecoxib cũng dễ mua và an toàn khi sử dụng.

Làm thế nào để giúp đẩy nhanh tốc độ phục hồi của trẻ?

Chìa khóa để phục hồi tốt và nhanh chóng là nạp vào đủ chất lỏng và nghỉ ngơi. Mặc dù các vết loét trong miệng rất đau, việc uống nhiều nước vẫn rất cần thiết. Để đẩy nhanh quá trình phục hồi, hãy đảm bảo nghỉ ngơi thật nhiều và duy trì đủ nước.