5 Sự Thật Ít Được Biết Đến Về Viêm Phổi

Viêm phổi xuất hiện khi các mầm bệnh trong không khí xâm nhập vào đường hô hấp trên và chui vào phổi, gây ra nhiễm trùng. Các triệu chứng của viêm phổi bao gồm sốt, ho, khạc đờm, và ít gặp hơn là khó thở, ho ra máu hay đau ngực.

Bác sĩ Philip Eng, chuyên khoa hô hấp ở bệnh viện Mount Elizabeth, cho biết 5 điều mà bạn có thể chưa biết về tình trạng bệnh này.

1. Viêm phổi có thể gây tử vong

Từ năm 2012, viêm phổi đã được xếp hạng là nguyên nhân gây tử vong thường gặp thứ hai tại Singapore, sau ung thư. Trước năm 2012, nó đứng hạng ba, sau ung thư và các cơn đau tim. Có một số lý do khả dĩ cho sự thăng hạng này:

• Sự gia tăng nhanh chóng dân số người già có thể đưa đến sự gia tăng số đối tượng dễ nhiễm bệnh, hoặc
• Những bệnh nhân mắc phải ung thư hoặc bệnh tim ở mức độ nặng cuối cùng dẫn đến tử vong do viêm phổi, như một diễn tiến cuối cùng.

Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) ước lượng rằng từ 250,000 đến 5,000,000 người tử vong do viêm phổi xuất phát từ cúm mùa hàng năm. Nhiều trường hợp như vậy có thể được ngăn ngừa bằng vaccine ngừa cúm mùa.

2. Nhiều loại vi trùng có thể gây ra viêm phổi

Nhiều loại vi trùng có thể gây ra viêm phổi, bao gồm virus (ví dụ như SARS, virus cúm), vi khuẩn (ví dụ như liên cầu khuẩn pneumococcus, trực khuẩn mycoplasma, vi khuẩn lao) và nấm (ví dụ như nấm pneumocystis). Để xác định cụ thể loại vi trùng gây bệnh, các bác sĩ thông thường cần phải xét nghiệm máu và xét nghiệm các mẫu được lấy từ đờm hoặc các dịch khác, bằng cách lấy mẫu ở họng, làm sinh thiết phổi, hay nội soi phế quản.

Có vẻ như hẳn nhiên rằng điều quan trọng là bác sĩ cần biết loại vi trùng nào gây ra tình trạng viêm phổi của bệnh nhân để họ có thể điều trị một cách hiệu quả. Thật không may, các nghiên cứu được thực hiện tại những bệnh viện lớn lại cho thấy trong khoảng 50% các bệnh nhân nội trú có triệu chứng viêm phổi, loại vi trùng cụ thể không thể được xác định chắc chắn.

Điều này có thể do các lý do sau:

• Bệnh nhân đã được kê đơn thuốc kháng sinh (thông thường là bởi bác sĩ đa khoa) trước khi được xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm đờm.
• Các virus gây ra viêm phổi rất khó xác định cụ thể nếu thiếu những kỹ thuật tinh vi, vốn không thường được sử dụng ở nhiều bệnh viện.
• Một số virus không có phương pháp chữa trị cụ thể (ví dụ như adenovirus, bocavirus), do đó có thể không đáng để cố gắng xác định chúng.
• Một số vi khuẩn tăng trưởng rất chậm, và có thể cần đến 2 tháng để đưa ra chẩn đoán.

Điều thú vị là, một số vi trùng gần như không bao giờ được tìm thấy ở những người khỏe mạnh. Một ví dụ là nấm pneumocystis, vốn thông thường tác động đến những người có bệnh lý tiềm ẩn như AIDS hoặc những bệnh nhân ung thư đang trong giai đoạn hóa trị. Các thể loại vi khuẩn khác (ví dụ như khuẩn melioidosis) gần như luôn luôn được tìm thấy ở khu vực Đông Nam Á.

3. Viêm phổi do trực khuẩn Mycoplasma thường gây ra một căn bệnh ở mức độ nhẹ.

Mycoplasma pneumoniae là một loại vi khuẩn có thể gây ra viêm phổi, và các triệu chứng của bệnh bao gồm ho và sốt nhẹ. Hầu hết bệnh nhân mắc phải loại vi khuẩn này có tình trạng nhẹ, rất hiếm khi cần phải nhập viện. Độ thịnh hành thực tế không cao (dưới 10% trong số các bệnh nhân nhập viện) và hiếm khi gây tử vong (dưới 1%).

4. Những người nổi tiếng đã mắc phải viêm phổi

• Huyền thoại quyền anh Muhammad Ali đã phải nhập viện vì viêm phổi vào năm 2014.
• Luciano Pavarotti đã qua đời vì viêm phổi xuất phát từ bệnh ung thư tuyến tụy tiềm ẩn.
• Hài kịch gia người Anh gốc Mỹ Bob Hope đã qua đời vì viêm phổi ở tuổi 100.
• Ronald Reagan, vị tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ, đã qua đời do viêm phổi ở tuổi 93. Trước đó, ông đã chống chọi với căn bệnh Alzheimer’s.
• George Michael, ca sĩ và nhạc sĩ người Anh, rơi vào tình trạng hôn mê trong phòng chăm sóc đặc biệt ở một bệnh viện tại Áo do viêm phổi nặng trong chuyến lưu diễn.
• Vua Bhumibol của Thái Lan đã phải nhập viện vì viêm phổi trong nhiều năm vào năm 2009.

5. Vaccine Prevenar có thể hỗ trợ chống lại bệnh viêm phổi

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm phổi là vi khuẩn được gọi là streptococcus pneumonia. Hiện tại có hai loại vaccine dùng để chống lại loại vi khuẩn này:

• Polysaccharide Prevenar
• Conjugate vaccine Prevenar (PCV)

Những người có rủi ro cao mắc phải streptococcus pneumonia là trẻ em (dưới 5 tuổi), người già (từ 65 tuổi trở lên), và những người có các vấn đề y khoa như HIV, xơ gan, suy thận, được ghép tạng, bệnh tiểu đường, ung thư, hoặc những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Hiệu quả của vaccine này dao động từ khoảng 45% trong việc ngăn ngừa viêm phổi provococcus tới 90% trong việc ngăn ngừa dạng bệnh xâm lấn. Tác dụng phụ nghiêm trọng của việc tiêm chủng rất hiếm gặp, và tỷ lệ sốt cao (trên 39 độ C) dao động từ 1-5%.

Bệnh pneumonia là một trong những nguyên nhân gây tử vong do nhiễm bệnh hàng đầu trên thế giới. Chúng ta không thể lơ là, hay phớt lờ các rủi ro.

Hy vọng các cha mẹ sẽ bắt đầu chú ý đến sự kêu gọi này và cho con em mình đi tiêm chủng càng sớm càng tốt. Trẻ tuổi, người lớn tuổi trung niên, và nhóm có rủi ro cao thuộc độ tuổi người lớn hơn cũng nên tiêm phòng. Trong tình trạng dân số Singapore đang già đi, điều cốt yếu là những người lớn tuổi được bảo vệ kỹ lưỡng trước các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng.

Phòng ngừa tốt hơn chữa trị. Bất cứ người nào muốn giảm thiểu nguy cơ mắc viêm phổi tiêm vaccine. Vaccine Prevenar có sẵn tại các phòng khám được lựa chọn của Parkway Shenton. Tìm phòng khám gần bạn.

Nếu con bạn hoặc một người nào đó mà bạn biết bị nghi ngờ đã nhiễm bệnh, hãy đến ngay Trung Tâm Chăm Sóc Khẩn Cấp (UCC) để có được chẩn đoán chính xác.