Hông cứng và đau? Bạn có thể đã bị viêm khớp hông

Viêm khớp là gì?

Viêm khớp là tình trạng viêm khớp, dẫn đến đau, sưng, cứng khớp và mất chức năng khớp. Viêm khớp có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào trên cơ thể, nhưng thường phát triển ở các khớp chịu lực như hông và đầu gối. Hai trong số các dạng viêm khớp phổ biến nhất ảnh hưởng đến hông là viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp và hoại tử vô mạch.

Bất kể nguyên nhân là gì, các triệu chứng như đau khớp, sưng và cứng khớp thường tiến triển theo thời gian và nặng hơn theo tuổi tác. Mặc dù viêm khớp phổ biến hơn ở người lớn trên 65 tuổi, tình trạng này cũng có thể phát triển ở trẻ em, thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Khi không được điều trị, viêm khớp có thể gây ra các khuyết tật nghiêm trọng, làm giảm chất lượng sống tổng thể. Bệnh nhân bị viêm khớp hông nặng có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày đơn giản như đi bộ, cúi người, buộc dây giày, cắt móng chân hoặc ra vào xe.

Những loại viêm khớp nào ảnh hưởng đến hông?

Có hơn 100 loại viêm khớp, nhưng có 3 dạng chính phổ biến nhất tác động đến hông. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào dạng viêm khớp cụ thể.

Viêm xương khớp (Osteoarthritis - OA)

Viêm xương khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất. Sụn trơn giúp đệm khớp bị bào mòn dần, gây ma sát, đau, viêm và cuối cùng làm tổn thương xương. Khớp hông bình thường là khớp chỏm cầu được lót bằng sụn trơn để khớp hoạt động và xoay dễ dàng. Nếu phần sụn trơn bị bào mòn, các bề mặt thô ráp của đầu khớp chỏm và ổ khớp bắt đầu cọ xát vào nhau, hạn chế chuyển động và gây ra đau đớn. Theo thời gian, viêm xương khớp sẽ trở nặng hoặc làm tổn thương vĩnh viễn cấu trúc của khớp.

Viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis - RA)

Một dạng viêm khớp phổ biến khác là viêm khớp dạng thấp, tình trạng này ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, chứ không chỉ ở hông. Viêm khớp dạng thấp liên quan đến phản ứng của hệ thống miễn dịch thay vì hao mòn như với viêm xương khớp. Loại viêm khớp này gây sưng và viêm màng hoạt dịch nang khớp, cuối cùng phá hủy khớp. Khác với viêm xương khớp - tình trạng có xu hướng chỉ xảy ra ở một bên hông - viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở cả hai bên hông cùng lúc (và có thể là các khớp khác).

Hoại tử vô mạch (Avascular Necrosis - AVN)

Mặc dù ít phổ biến hơn, hoại tử vô mạch (AVN) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm khớp hông ở Singapore và châu Á. AVN là tình trạng xảy ra khi mô xương chết do mất máu. Đầu xương đùi, một phần của khớp hông, là bộ phận cơ thể thường bị ảnh hưởng nhất bởi tình trạng này. Nếu không được điều trị, xương bị ảnh hưởng cuối cùng có thể xẹp xuống do hình thành các vết gãy nhỏ. Tình trạng này thường do chấn thương ở khớp hông, uống quá nhiều rượu, hoặc sử dụng steroid kéo dài và quá liều (thường để điều trị một số tình trạng y tế).

Nguyên nhân gây viêm khớp hông là gì?

Nguyên nhân gây viêm khớp hông hiện chưa được xác định, nhưng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc phải tình trạng này. Chẳng hạn như:

• Tuổi tác
• Uống nhiều rượu
• Di truyền
• Sử dụng steroid lâu dài
• Béo phì hoặc thừa cân
• Từng bị tổn thương/ chấn thương hoặc gãy xương hông
• Lặp lại căng thẳng tác động lên khớp qua các hoạt động vận dụng khớp hông như thể thao

Các triệu chứng của viêm khớp hông là gì?

Bất kể dạng viêm khớp hông cụ thể bạn mắc phải, các triệu chứng thường bao gồm:

• Âm thanh hoặc cảm giác âm ỉ của xương cọ xát vào xương
• Dáng đi "lắc lư" khi bạn bước đi (cơ thể có xu hướng lắc lư sang hai bên)
• Đau ở khớp hông, có thể bao gồm đau ở háng, đùi ngoài hoặc đôi khi là ở mông
• Đau ở khớp hông trở nặng sau khi hoạt động mạnh hoặc kéo dài
• Chi bị ảnh hưởng ngắn lại do xương bị tổn thương
• Cứng khớp/gặp khó khăn hoặc không thể cử động hông để thực hiện các hoạt động hàng ngày như cúi người buộc dây giày

Viêm khớp hông được chẩn đoán như thế nào?

Viêm khớp hông giai đoạn nặng có thể được chẩn đoán bằng chụp X-quang. Chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể cần thiết trong giai đoạn đầu khi kết quả chụp X-quang không phát hiện rõ nét. Chụp X-quang sẽ cho thấy khoảng cách giữa các xương trong khớp của bạn bị thu hẹp và hiện tượng gai xương ở rìa khớp, và trong trường hợp nặng có thể cho thấy tình trạng phá hủy hoàn toàn khớp hông và chi bị ngắn lại.

Trong quá trình kiểm tra sức khỏe, bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình sẽ hỏi về tiền sử bệnh án và các triệu chứng của bạn, và tiến hành kiểm tra lâm sàng. Việc này bao gồm kiểm tra phạm vi chuyển động của hông để xác định mức độ chức năng, cũng như đo chiều dài chi.

Viêm khớp hông được điều trị và kiểm soát như thế nào?

Hiện tại không có loại thuốc nào có thể chữa khỏi viêm khớp hông, nhưng có các lựa chọn điều trị có thể giúp cải thiện khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của bạn. Mục tiêu của những phương pháp điều trị này bao gồm cải thiện chức năng của hông và kiểm soát cơn đau.

Các Phương pháp điều trị viêm khớp hông bao gồm:

• Tập thể dục và giảm cân nếu thừa cân
• Phẫu thuật thay khớp hông
• Thuốc giảm đau như paracetamol, diclofenac (thuốc kháng viêm không steroid), hoặc Celebrex/Arcoxia (Chất ức chế COX II)
• Vật lý trị liệu giúp tăng phạm vi chuyển động ở hông
• Nghỉ ngơi và chăm sóc khớp
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ như gậy để giảm áp lực lên phần hông bị ảnh hưởng

Bạn có nên cân nhắc phẫu thuật thay khớp hông không?

Phẫu thuật Thay khớp hông là thủ thuật thay thế khớp hông bị viêm và tổn thương bằng khớp nhân tạo làm từ các chất liệu kim loại/gốm sứ, với một lớp nhựa đặc biệt (polyethylene) ở giữa đóng vai trò là sụn mới. Khớp hông được thay thế thành công sẽ giúp giảm đau do viêm khớp, phục hồi chức năng của hông và nối dài chi bị ngắn lại. Thay khớp hông là một lựa chọn tốt cho những người bị viêm khớp hông nặng, chất lượng sống bị ảnh hưởng đáng kể.

Bạn nên cân nhắc phẫu thuật thay khớp hông nếu:

• Các biện pháp điều trị không phẫu thuật như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm, vật lý trị liệu, tập thể dục, hoặc giảm cân không còn giúp giảm đau
• Bạn đang uống quá nhiều thuốc giảm đau, gặp phải các tác dụng phụ như loét dạ dày hoặc tổn thương thận
• Hoạt động đời thường ngày càng trở nên khó khăn hơn, bạn gặp quá nhiều đau đớn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi bộ, đứng lên hoặc ngồi xuống, cúi người hoặc leo cầu thang
• Bạn bị đau hông ngay cả khi không cử động
• Bạn không thể ngủ hoặc nghỉ ngơi tốt do đau hông
• Sức khỏe tinh thần của bạn bị ảnh hưởng do tình trạng bệnh, khiến bạn cảm thấy lo lắng hoặc trầm cảm

Mặc dù các biến chứng từ phẫu thuật thay khớp hông nhìn chung là nhỏ, nhưng việc cân nhắc các rủi ro tiềm ẩn là rất quan trọng:

• Chảy máu
• Cục máu đông
• Đau tim
• Khớp hông bị trật
• Nhiễm trùng
• Tổn thương thần kinh
• Các vấn đề khác có thể do gây mê toàn thân gây ra

Dù phẫu thuật thay khớp hông mang lại nhiều cải thiện, điều quan trọng cần lưu ý là khớp xương thay thế không tồn tại vĩnh viễn (trung bình 15 - 20 năm) và bạn có thể cần các thủ thuật bổ sung. Quá trình hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật cũng sẽ cần khoảng từ 6 - 12 tháng, và mặc dù bạn nhiều khả năng sẽ không còn bị đau sau phẫu thuật thay khớp hông thành công, vật lý trị liệu sẽ cần thiết để giúp bạn đi lại tốt hơn và học cách cử động với khớp hông mới.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng của viêm khớp hông, việc tham khảo ý kiến đến một bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình để đánh giá tình trạng và thảo luận về các lựa chọn điều trị được khuyến nghị. Bắt đầu điều trị càng sớm càng có thể giúp cải thiện viễn cảnh và loại bỏ nhu cầu phẫu thuật.