Vô Sinh Nam: Nguyên Nhân, Xét Nghiệm Sinh Sản và Điều Trị

Vô sinh là gì?

Vô sinh thường được xem là tình trạng không có khả năng thụ thai tự nhiên. Nếu bạn đã cố gắng có con trong hơn một năm mà không thành công, bác sĩ có thể bắt đầu trao đổi với bạn về tình trạng vô sinh.

Vô sinh nam phổ biến đến mức nào?

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tin rằng vô sinh nam phần lớn bị đánh giá thấp và tình trạng vô sinh nói chung ảnh hưởng đến một bộ phận đáng kể dân số thế giới.

Thiếu dữ liệu chính xác và đồng nhất trên toàn cầu, nhưng các nhà khoa học ước tính rằng nam giới chiếm khoảng 20 – 30% các trường hợp vô sinh và đóng góp vào khoảng 50% các trường hợp nhìn chung.

Các nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nam

Sau đây là một số tình trạng phổ biến nhất ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

Số lượng tinh trùng thấp

Các bác sĩ cho rằng con số dưới 15 triệu tinh trùng mỗi mililit tinh dịch là số lượng tinh trùng thấp bất thường. Số lượng tinh trùng thấp còn được gọi là thiểu tinh trùng.

Số lượng tinh trùng thấp được chẩn đoán qua phân tích tinh dịch. Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc thụ thai, có khả năng bác sĩ của bạn sẽ thực hiện phân tích tinh dịch để kiểm tra các vấn đề tiềm ẩn với tinh trùng của bạn.

Một số lượng tinh trùng khỏe mạnh là điều cần thiết để mang đến cho bạn cơ hội thụ thai cao nhất mỗi tháng. Bạn càng có ít tinh trùng, cơ hội khiến bạn đời mang thai của bạn càng thấp.

Số lượng tinh trùng thấp có thể là do:

• Di truyền
• Lối sống và sức khỏe tổng thể
• Lạm dụng thuốc hoặc rượu
• Các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (STD)
• Phẫu thuật hoặc chấn thương bộ phận sinh dục

Chứng vô tinh

Nam giới mắc chứng vô tinh không có tinh trùng trong tinh dịch của họ. Tình trạng này chiếm khoảng 15% tổng số các trường hợp vô sinh nam và không có bất kỳ triệu chứng nào đáng chú ý. Chứng vô tinh sẽ ngăn cản việc bạn và bạn đời thụ thai tự nhiên vì không có tinh trùng để thụ tinh cho trứng của bạn đời.

Có một vài loại chứng vô tinh:

• Chứng vô tinh do tinh hoàn: ngăn tinh hoàn của bạn tạo ra tinh trùng. Điều này có thể là do chấn thương hoặc sang chấn, nhiễm trùng, bệnh thời thơ ấu, ung thư và các phương pháp điều trị ung thư, hoặc các tình trạng do di truyền như hội chứng Klinefelter.

• Chứng vô tinh sau tinh hoàn hoặc chứng vô tinh do tắc nghẽn: xảy ra khi tinh hoàn của bạn sản xuất tinh trùng nhưng tinh trùng không thể được phóng ra do tắc nghẽn hoặc phẫu thuật như cắt ống dẫn tinh. Xuất tinh ngược dòng, tình trạng tinh dịch đi vào bàng quang của bạn trong quá trình xuất tinh, cũng có thể gây ra tình trạng này.

• Chứng vô tinh trước tinh hoàn: tinh hoàn của bạn khỏe mạnh nhưng cơ thể bạn không gửi tín hiệu đúng để sản xuất tinh trùng. Điều này có thể là do mất cân bằng hormone hoặc một số phương pháp điều trị ung thư và ít phổ biến hơn.

Rối loạn cương dương

Bạn có thể có tinh trùng khỏe mạnh và khả năng thụ thai, nhưng nếu bạn không thể quan hệ tình dục thành công, bạn không thể khiến bạn đời mang thai. Rối loạn cương dương, không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng, là một vấn đề phổ biến ở nam giới và thường có thể đảo ngược.

Nguyên nhân gây ra rối loạn cương dương:

• Mất cân bằng hormone
• Cao huyết áp
• Thu hẹp động mạch hạn chế lưu lượng máu
• Các bệnh ảnh hưởng đến hệ thần kinh
• Bệnh tiểu đường
• Chấn thương hoặc sang chấn
• Thuốc
• Các yếu tố về lối sống như uống rượu, hút thuốc và sử dụng ma túy
• Căng thẳng hoặc các vấn đề về sức khỏe tâm thần

Các nguyên nhân khác gây vô sinh nam

Có vô số vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến cơ hội thụ thai của bạn, bao gồm:

• Tuổi cao
• Chất lượng hoặc khả năng vận động của tinh trùng kém
• Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
• Dị tật bẩm sinh
• Rối loạn tự miễn, khi cơ thể tấn công tinh trùng của chính bạn
• Varicoceles (giãn tĩnh mạch thừng tinh), có thể dẫn đến chứng vô tinh
• Lạm dụng steroid
• Tiếp xúc với các chất độc hại hoặc nguy hiểm
• Tiếp xúc lâu hoặc liên tục với nhiệt độ cao

Các triệu chứng của vô sinh nam

Mặc dù không có dấu hiệu rõ ràng nào của vô sinh ngoài tình trạng không thể thụ thai, các vấn đề tiềm ẩn dẫn đến vô sinh có thể dẫn đến các dấu hiệu hoặc triệu chứng như:

• Các vấn đề về chức năng tình dục, chẳng hạn như giảm ham muốn tình dục, khó xuất tinh hoặc các vấn đề duy trì sự cương cứng (rối loạn cương dương)
• Đau ở vùng tinh hoàn
• Sưng hoặc có khối u ở tinh hoàn hoặc vùng lân cận
• Phát triển vú bất thường ở nam giới (gynaecomastia)
• Giảm lông mặt hoặc lông cơ thể, có thể báo hiệu các bất thường về nhiễm sắc thể hoặc hormone
• Số lượng tinh trùng thấp dưới 15 triệu tinh trùng mỗi mililit tinh dịch, hoặc tổng số lượng tinh trùng dưới 39 triệu mỗi lần xuất tinh
• Nhiễm trùng đường hô hấp tái phát
• Không thể ngửi

Xét nghiệm vô sinh nam

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị vô sinh nam, một số xét nghiệm có thể được chỉ định để xác nhận chẩn đoán. Sau đây là các xét nghiệm phổ biến để xác định vô sinh nam:

Phân tích tinh dịch

Để thu thập tinh dịch, bạn có thể xuất tinh vào một hộp đựng tại phòng khám hoặc tại nhà. Tinh dịch sau đó sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Vì số lượng tinh trùng có thể thay đổi đáng kể giữa các mẫu, bạn có thể cần lặp lại quá trình lấy mẫu theo thời gian để có kết quả chính xác.

Siêu âm bìu

Trong siêu âm bìu, sóng âm tần số cao được sử dụng để tạo ra hình ảnh của các cơ quan và cấu trúc bên trong cơ thể bạn. Siêu âm bìu có thể phát hiện các vấn đề như nhiễm trùng, u nang, chất lỏng trong tinh hoàn hoặc khối u.

Siêu âm qua trực tràng

Trong siêu âm qua trực tràng, một đầu dò nhỏ được bôi trơn được đưa vào trực tràng của bạn để kiểm tra tuyến tiền liệt và tìm các dấu hiệu tắc nghẽn có thể xảy ra trong các ống dẫn tinh dịch.

Xét nghiệm hormone

Mất cân bằng nội tiết tố nam testosterone, cũng như các hormone khác quan trọng đối với chức năng sinh sản của nam giới, có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng và góp phần gây vô sinh. Xét nghiệm hormone qua xét nghiệm máu sẽ có thể cho biết liệu có thể có một nguyên nhân hormone gây ra vô sinh hay không.

Phân tích nước tiểu sau xuất tinh

Nếu có tinh trùng trong nước tiểu của bạn, điều này có nghĩa là tinh trùng đi ngược vào bàng quang, thay vì được tống ra khỏi dương vật của bạn. Tình trạng này được gọi là xuất tinh ngược dòng.

Xét nghiệm gen

Ở những bệnh nhân có nồng độ tinh trùng cực kỳ thấp, tình trạng này có thể do sự thay đổi của nhiễm sắc thể Y. Xét nghiệm gen có thể giúp phát hiện các hội chứng bẩm sinh hoặc di truyền.

Sinh thiết tinh hoàn

Một cây kim được đưa vào tinh hoàn để lấy mẫu xét nghiệm. Nếu xét nghiệm cho thấy việc sản sinh tinh trùng bình thường thì nguyên nhân gây vô sinh có thể là do tắc nghẽn hoặc vấn đề khác với quá trình vận chuyển hoặc truyền tinh trùng.

Xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng

Trong trường hợp bình thường, tinh trùng không tiếp xúc với phần còn lại của cơ thể bạn và được hệ miễn dịch bảo vệ. Tuy nhiên, đôi khi chấn thương, phẫu thuật hoặc nhiễm trùng tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến cơ chế này, khiến hệ miễn dịch của bạn sản sinh ra kháng thể kháng tinh trùng.

Để kiểm tra, một mẫu tinh trùng sẽ được lấy để xem mức độ tinh trùng bị ảnh hưởng bởi kháng thể đến đâu. Mức độ tinh trùng bị ảnh hưởng càng cao thì khả năng tinh trùng có thể thụ tinh cho trứng càng thấp.

Các xét nghiệm chức năng tinh trùng chuyên biệt

Các xét nghiệm khác có thể kiểm tra khả năng sống sót của tinh trùng sau khi xuất tinh, cũng như khả năng thâm nhập và gắn kết với trứng.

Điều trị vô sinh nam

Các lựa chọn điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân tiềm ẩn gây ra vô sinh nam.

Điều trị số lượng tinh trùng thấp

• Phẫu thuật: Nếu có tắc nghẽn tiềm ẩn hoặc tổn thương bên trong do giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicoceles)
• Thuốc
• Kháng sinh để điều trị bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào
• Liệu pháp hormone

Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống: Thường là cách hiệu quả nhất để cải thiện số lượng tinh trùng của bạn. Béo phì có thể dẫn đến số lượng tinh trùng thấp, vì vậy, nếu bạn bị thừa cân, hãy tập trung vào chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục. Ngừng sử dụng rượu bia, hút thuốc và ma túy. Mặc đồ lót chật cũng có thể ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng của bạn, vì vậy, nếu có thể, hãy mặc quần boxer bằng vải cotton rộng rãi.

Điều trị chứng vô tinh

Các lựa chọn điều trị chứng vô tinh tùy thuộc vào loại vô tinh mà bạn mắc phải. Điều quan trọng là bác sĩ của bạn phải thực hiện một cuộc điều tra kỹ lưỡng để tìm ra nguyên nhân. Bạn có thể phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn hoặc cũng có thể lấy lại tinh trùng nếu cơ thể bạn đang sản xuất tinh trùng mà không thể phóng thích được. Tinh trùng được lấy lại bằng các phương pháp phẫu thuật chỉ có thể được sử dụng trong thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Điều trị rối loạn cương dương

Rối loạn cương dương thường có thể được đảo ngược bằng những thay đổi lối sống đơn giản như giảm cân và hạ huyết áp. Ngoài ra còn có các loại thuốc như Viagra, thuốc tiêm và thuốc đặt có thể giúp bạn cương cứng. Tuy nhiên, nếu bạn có một bệnh lý tiềm ẩn như bệnh tim hoặc tiểu đường, hoặc thậm chí là căng thẳng hoặc lo lắng, bác sĩ của bạn sẽ tập trung điều trị căn bệnh đó và tình trạng rối loạn cương dương thứ phát sẽ được cải thiện.

Phải làm gì tiếp theo

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc thụ thai, hãy đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sinh sản. Kiểm tra ban đầu và phân tích tinh dịch có thể giúp xác định vấn đề của bạn. Từ đó, bạn có thể được chỉ định các xét nghiệm thêm nếu nguyên nhân không rõ ràng.

Vô sinh là một vấn đề nan giải và thường là sự kết hợp của các yếu tố từ cả phía nam và nữ làm giảm cơ hội mang thai của bạn. Đôi khi tình trạng vô sinh không thể giải thích được, đó là lý do tại sao việc lấy lại tinh trùng và IVF lại rất phổ biến. Giữ sức khỏe ở mức tối ưu sẽ đem đến cho bạn cơ hội thụ thai tốt nhất, nhưng nếu gặp khó khăn, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ. Có rất nhiều phương án dành cho các cặp đôi cần đến.