Nước tiểu tiết lộ điều gì về sức khỏe của bạn?

Đi tiểu là một trong những cách cơ thể bạn loại bỏ chất thải và nước dư thừa.

Nước tiểu được tạo ra khi máu được lọc bởi thận. Các chất thải và nước dư thừa sau đó đi xuống qua niệu quản, ống nối thận với bàng quang, và được lưu trữ trong bàng quang cho đến khi bạn đi tiểu.

Phần lớn nước tiểu là 95% nước, phần còn lại được tạo thành từ hàng nghìn hợp chất mà cơ thể bạn không cần. Trong trường hợp bình thường, nước tiểu thường có màu vàng nhạt và không có mùi đặc biệt.

Tuy nhiên, bất kỳ thay đổi nào cũng cần được lưu ý vì nó có thể cho biết tình trạng cơ thể bạn và gợi ý những dấu hiệu cho thấy điều gì đó có thể không ổn.

Các dấu hiệu chính cần chú ý bao gồm màu sắc và mùi nước tiểu, sự xuất hiện của máu trong nước tiểu, tần suất bạn cần đi tiểu và liệu có bất kỳ cơn đau, khó chịu hoặc cảm giác bất thường nào khi bạn đi vệ sinh.

Màu sắc nước tiểu có thể chỉ ra điều gì

Nước tiểu “bình thường” thường có màu vàng nhạt và không có mùi đặc biệt. Tuy nhiên, điều này có thể bị thay đổi bởi thực phẩm bạn ăn hoặc thuốc bạn đã dùng. Những thay đổi như vậy thường là tạm thời. Ví dụ, củ cải đường được biết là làm cho nước tiểu có màu nâu hoặc hơi đỏ, trong khi măng cụt tạo thêm mùi hăng (may mắn thay, chỉ là tạm thời).

Những người thường xuyên sử dụng thuốc antacid có thể thấy nước tiểu của họ nhuốm màu hơi xanh, trong khi một số chất bổ sung có thể làm cho nước tiểu của bạn có màu vàng sáng gần như màu neon. Nhưng nếu bạn không thể xác định sự thay đổi màu sắc là do bất kỳ nguyên nhân tạm thời và lành tính nào như thế này, hãy cân nhắc trao đổi với bác sĩ về các tình trạng sức khỏe có thể xảy ra sau đây dựa trên màu sắc bạn thấy.

Nước tiểu màu trắng – Đây thường là dấu hiệu của việc uống quá nhiều nước. Cân nhắc uống ít nước hơn một chút vì uống quá nhiều nước cũng có thể có tác dụng phụ đối với cơ thể bạn.

Nước tiểu màu cam - Nếu bạn nhận thấy nước tiểu có màu vàng đậm hơn hoặc thậm chí là màu cam, điều đó có thể cho thấy bạn bị mất nước do uống không đủ nước. Trong trường hợp nghiêm trọng, nó thậm chí có thể chỉ ra một tình trạng gan tiềm ẩn.

Nước tiểu sẫm màu – Nước tiểu sẫm màu cũng có thể biểu hiện tình trạng mất nước nghiêm trọng. Nếu bạn đã uống đủ nước, nhưng vẫn nhận thấy màu nước tiểu sẫm màu dai dẳng, điều đó có thể cho thấy sự tích tụ chất thải và độc tố trong cơ thể bạn cần được bác sĩ kiểm tra ngay lập tức.

Nước tiểu màu nâu sẫm – Nếu nước tiểu của bạn có màu nâu sẫm, điều đó có thể cho thấy lượng mật tăng lên, nguyên nhân có thể do bệnh thận hoặc gan.

Nước tiểu màu đỏ/máu – Nước tiểu có thể lẫn máu do tập thể dục quá sức hoặc nếu bạn bị chấn thương thận gần đây. Tuy nhiên, nó có thể chỉ ra một tình trạng bệnh lý cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Đây có thể là nhiễm trùng đường tiết niệu, đặc biệt là khi nước tiểu màu đỏ hoặc có lẫn máu kèm theo cảm giác bỏng rát khi đi tiểu. Các tình trạng nghiêm trọng hơn khiến nước tiểu có lẫn máu bao gồm nhiễm trùng thận có thể xảy ra, bệnh thận, phì đại tuyến tiền liệt, ung thư bàng quang hoặc bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm.

Nước tiểu đục hoặc có bọt có thể chỉ ra điều gì

Ngoài màu sắc, độ trong của nước tiểu cũng là điều cần lưu ý. Đặc biệt, nước tiểu đục hoặc có bọt có thể cho thấy các tình trạng cơ bản khác có thể dễ dàng được kiểm tra và chẩn đoán bằng xét nghiệm nước tiểu bởi bác sĩ tiết niệu.

Tắc nghẽn - Nếu nước tiểu đục kèm theo cảm giác muốn đi tiểu nhưng không giảm nhiều hoặc không tiểu được khi bạn bắt đầu đi tiểu, đó có thể là dấu hiệu của tắc nghẽn. Điều này có thể do một số tình trạng gây ra, bao gồm phì đại tuyến tiền liệt, sỏi thận, tắc nghẽn niệu quản hoặc cục máu đông, thậm chí là ung thư bàng quang,…

Bệnh thận - Nếu nước tiểu của bạn có bọt, điều đó có thể cho thấy có quá nhiều protein trong nước tiểu của bạn. Có một số tình trạng có thể là nguyên nhân, bao gồm cả dấu hiệu sớm của bệnh thận do tiểu đường. Nếu điều này được nhận thấy cùng với sưng mặt hoặc các chi như mắt cá chân và bàn chân, chuột rút cơ bắp và da ngứa, đó có thể là một loại bệnh thận đặc biệt gọi là viêm cầu thận.

Lupus – Nước tiểu đục cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lupus, một bệnh tự miễn chủ yếu ảnh hưởng đến phụ nữ. Mặc dù bệnh lupus không thể chữa khỏi, nhưng tình trạng này có thể được kiểm soát hiệu quả bằng thuốc khi được chẩn đoán sớm.

Tần suất đi tiểu

Tần suất đi tiểu của bạn, dù là quá thường xuyên hay không đủ thường xuyên, cũng để lại manh mối về một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.

Nếu gần đây số lần bạn đi vệ sinh tăng lên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ tiết niệu để loại trừ các trường hợp sau:

• Không kiểm soát tiểu tiện
• Nhiễm trùng bàng quang
• Sa tử cung
• Bệnh thận
• Bệnh tiểu đường
• Thai kỳ
• Phì đại tuyến tiền liệt

Khi bạn không đi tiểu đủ thường xuyên

Nếu bạn cảm thấy mình không đi tiểu nhiều như bình thường, có thể đơn giản là bạn chưa uống đủ nước. Hội đồng Thúc đẩy Sức khỏe Singapore khuyến nghị uống từ 7 - 8 ly (hoặc hơn) nước mỗi ngày, đặc biệt nếu bạn hoạt động nhiều trong một ngày nắng nóng.

Tuy nhiên, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu vấn đề vẫn còn kéo dài kèm theo lượng chất lỏng tăng lên. Nó có thể là dấu hiệu của sự tắc nghẽn như đã đề cập ở trên

Phải làm gì nếu bạn nghi ngờ điều gì đó không ổn?

Nếu bạn nhận thấy sự thay đổi đột ngột về hình thức nước tiểu hoặc cách bạn đi tiểu và nó không trở lại bình thường trong vòng một hoặc hai ngày, hãy cân nhắc tham khảo ý kiến bác sĩ tiết niệu vì họ sẽ có thể giúp bạn giải quyết các vấn đề trong đường tiết niệu.

Các lựa chọn sàng lọc nhằm xác định nguyên nhân của các triệu chứng này có thể từ xét nghiệm nước tiểu và máu đơn giản cho đến các xét nghiệm rõ ràng hơn khi xem xét chức năng thận và kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt. Kết quả sẽ giúp bác sĩ tiết niệu đưa ra chẩn đoán chính xác và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.

Khám sức khỏe không nhất thiết phải chỉ diễn ra khi có điều gì đó cảm thấy không ổn. Đây là lúc khám sức khỏe tổng quát thường xuyên có thể giúp bác sĩ phát hiện các vấn đề tiềm ẩn sớm và thực hiện các bước tích cực để ngăn chúng trở nên trầm trọng hơn.