Joy Marie Lim
Cố vấn y khoa
Nguồn: Getty Images
Cố vấn y khoa
Mãn kinh là một hiện tượng rất phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi từ 45 đến 55. Sự kiện này liên quan đến sự suy giảm các hormone sinh sản như oestrogen và progesterone, dẫn đến kết thúc quá trình kinh nguyệt và khả năng có con. Phụ nữ có thể trải qua nhiều triệu chứng về thể chất và tâm lý khác nhau trong suốt khoảng thời gian này, chẳng hạn như hiện tượng bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, mất ngủ, cáu gắt, khó chịu trong người, trầm cảm, và hay quên.
Nhưng còn nam giới thì sao? Liệu có tương đương sự kiện mãn kinh ở nam giới?
Khi nam giới già đi, testosterone - hormone liên quan đến giới tính của họ - bị suy giảm, và ham muốn tình dục giảm thiểu; một vài người đàn ông cảm thấy khó cương cứng hoặc khó duy trì độ cương cứng trong suốt quá trình quan hệ tình dục. Giống như phụ nữ mãn kinh, đàn ông đang lão hóa cũng có thể trải qua các triệu chứng như khối lượng và sức mạnh cơ bắp giảm sút, chất béo trong cơ thể gia tăng tích lũy, mất mật độ xương, mệt mỏi, bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, tâm trạng hay thay đổi, khó chịu trong người, trầm cảm, cũng như trí nhớ và khả năng tập trung kém.
Thuật ngữ "Mãn kinh nam giới" thường được sử dụng để diễn tả sự suy giảm testosterone xuất hiện ở nam giới khi họ già đi, và những thay đổi đi kèm với hiện tượng này. Ngoài thuật ngữ mãn kinh nam, chúng ta cũng đã từng nhìn thấy các thuật ngữ "andropause" (mãn kinh nam được xem xét từ góc độ y học) và "male climacteric" (thời kỳ suy thoái chức năng sinh dục ở nam giới) được sử dụng ở các tài liệu khác. Khái niệm về sự tương đương mãn kinh ở nam giới bắt đầu được đề cập trong cộng đồng y tế từ cuối những năm trong thập niên 1930 đến giữa thập niên 1950 và sau này nhận được sự chú ý của các nhà truyền thông đại chúng.
Trong khi testosterone thật sự giảm thiểu theo tuổi tác, không rõ ràng liệu các thay đổi về thể chất và tâm lý diễn ra đồng thời là do bản thân testosterone cũng đang giảm xuống, là do một phần của quá trình lão hóa thông thường, do các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, hoặc lối sống. Nhưng các nhà nghiên cứu học thuật và các bác sĩ điều trị đồng ý với nhau một điểm: thuật ngữ mãn kinh nam là không phù hợp.
Một sự tương đương mãn kinh cho nam giới không tồn tại, đơn giản vì nam giới không trải qua những thay đổi về sinh học tương tự như trường hợp phụ nữ mãn kinh.
Khi chúng ta xem xét mãn kinh và sự tiềm ẩn về tương đương hiện tượng này ở nam giới, điều quan trọng là phải nhìn nhận sự kiện này từ góc độ những thay đổi về hormone xuất hiện ở giai đoạn trung niên của cuộc đời. Những sự khác biệt dưới đây củng cố sự thật rằng mãn kinh nam giới không tồn tại.
Thứ nhất, sự suy giảm mức testosterone ở nam giới diễn ra dần dần theo thời gian, trái ngược với sự tuột dốc đột ngột về mức oestrogen và progesterone mà phụ nữ mãn kinh trải qua. Sau tuổi 40, mức testosterone giảm thiểu khoảng 1% mỗi năm. Phải mất một khoảng thời gian đáng kể trước khi các mức này đạt tới một mức mà các triệu chứng có thể trở nên đáng chú ý.
Thứ hai, nam giới duy trì khả năng sinh sản ngay cả với mức testosterone thấp. Trong khi khả năng sinh con của phụ nữ giảm xuống mức bằng 0 sau khi mãn kinh, nam giới vẫn có thể có con vì testosterone không phải là hormone duy nhất có liên quan đến quá trình sản sinh tinh trùng. Hơn nữa, mức testosterone trong tinh hoàn, nơi tinh trùng được sản xuất, vẫn cao hơn đáng kể so với trong máu.
Cuối cùng, mãn kinh là một sự kiện phổ biến đối với tất cả phụ nữ, đánh dấu sự kết thúc những năm mang thai của họ. Ngược lại, từ khoảng 10 đến 25% đàn ông lớn tuổi có mức testosterone được xem là thấp, trong khi đa số có mức testosterone trong phạm vi bình thường. Do đó, khái niệm về một sự tương đương mãn kinh ở nam giới không đứng vững vì không phải tất cả đàn ông sẽ trải qua tình trạng thiếu testosterone.
Tuy nhiên, điều cần thiết là phải nhìn nhận vấn đề testosterone thấp ở nam giới lớn tuổi. Testosterone thấp, hoặc suy tuyến sinh dục (hypogonadism), là một tình trạng bệnh lý có thể dẫn đến các triệu chứng có nhiều nét tương đồng với các triệu chứng có liên quan đến mãn kinh. Tình trạng này diễn ra khi tinh hoàn sản sinh không đủ hormone. Nếu lối sống hoặc các yếu tố tâm lý được cho là không phải là nguyên nhân thì nên thực hiện các xét nghiệm testosterone thấp khi nam giới cho thấy các dấu hiệu hoặc triệu chứng chẳng hạn như giảm ham muốn tình dục, rối loạn chức năng cương dương, trầm cảm, mệt mỏi, hoặc gặp khó khăn với trí nhớ và khả năng tập trung.
Các lựa chọn điều trị testosterone thấp có thể bao gồm điều chỉnh lối sống, dùng thuốc để giải quyết các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, hoặc liệu pháp điều trị testosterone. Điều mang tính bước ngoặc đối với các cá nhân là phải trao đổi với các bác sĩ của họ để bàn luận về các triệu chứng, trải qua các cuộc xét nghiệm phù hợp, và khám phá các lựa chọn điều trị tiềm tàng. Bác sĩ có thể hỗ trợ bệnh nhân cân đo những lợi ích và rủi ro của các phương pháp điều trị, bao gồm sự tiềm tàng phát triển bệnh ung thư tuyến tiền liệt và các rủi ro sức khỏe có liên quan khác.
Tóm lược lại, trong khi nam giới có thể trải qua các triệu chứng liên quan đến việc mức testosterone suy giảm khi họ già đi, mãn kinh là một sự kiện sinh học đặc hữu được xác định chỉ tồn tại ở nữ giới.