10 Chấn thương Thể thao với Hậu quả Dài hạn

Chắc hẳn bạn đã từng nghe hoặc đọc về các vận động viên tài ba rời bỏ sự nghiệp đỉnh cao của họ ở thời hoàng kim do chấn thương. Có thể bạn đã nghĩ, thật đáng tiếc cho người tài năng đến vậy lại bị buộc phải rời khỏi sân đấu. Sự thật là nhiều vận động viên trẻ có thể đang phá hoại cơ thể (và sự nghiệp thể thao tiềm năng) bằng cách phớt lờ nhu cầu cơ thể của mình.

Dưới đây là 10 chấn thương thể thao bạn dính phải bây giờ có thể ảnh hưởng lâu dài trong cuộc sống của bạn như thế nào.

Bong gân

Một vết bong gân xảy ra như một hệ quả của áp lực với dây chằng hoặc khớp. Đây là một trong những chấn thương liên quan đến thể thao phổ biến nhất. Nếu trước đây bạn đã từng bị bong gân, bạn sẽ biết rằng những chấn thương không nghiêm trọng sẽ tự “lành lại” theo thời gian, vì vậy không bất ngờ khi nhiều người trong chúng ta thường xem nhẹ chấn thương bong gân.

Tuy nhiên, bạn được khuyên nên sử dụng nẹp y tế để vết thương mau lành. Những ai có tiền sử bong gân nặng dễ bị bong gân lại ở cùng vị trí. Đáng lưu ý, một trong những yếu tố gây rủi ro bị bong gân mắt cá là do mất sự ổn định ở mắt cá chân. Những trường hợp nặng hơn yêu cầu nẹp trong thời gian dài và khả năng phẫu thuật để phục hồi dây chằng.

Căng cơ gân khoeo

Các cơ gân khoeo là các gân gắn các cơ lớn ở phía sau đùi vào xương đùi. Căng cơ gân khoeo thường là do các hoạt động tăng tốc – các hoạt động yêu cầu bạn bứt tốc trong khoảng thời gian ngắn. Chấn thương có thể thay đổi từ một vết căng cơ nhẹ cho đến rách nặng. Về lâu về dài, những chấn thương cơ gân khoeo liên tục có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động và sự linh hoạt của bạn. Nếu bạn liên tục bị đau cơ gân khoeo khi thực hiện các hoạt động như chạy nước rút hoặc nhảy, bạn cần thực hiện các biện pháp để ngăn ngừa chấn thương tái phát.

Căng cơ gân khoeo là chấn thương rất cần sự hướng dẫn chuyên nghiệp cả về chẩn đoán chính xác và để có thể tránh khả năng tái chấn thương cơ gân khoeo. Phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của căng cơ và có thể bao gồm đeo nẹp, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật.

Gãy xương do áp lực

Nó có thể thay đổi từ một vết nứt nhỏ trên xương đến vết bầm nghiêm trọng bên trong xương. Gãy xương do áp lực xảy ra ở các vùng chịu lực, như gót chân hoặc cổ tay, nơi chúng ta vô thức đặt áp lực để hỗ trợ chuyển động. Nghiên cứu về khoa học thể thao khẳng định rằng khoảng 60% vận động viên có tiền sử bị một lần gãy xương do áp lực sau đó sẽ bị lại ít nhất một lần nữa. Gãy xương do áp lực nếu không điều trị phù hợp có thể dẫn đến vết gãy do áp lực lớn hơn, khó lành hơn, thậm chí là một vấn đề mãn tính khi mà chỗ gãy không bao giờ lành. Điều này đồng nghĩa với đau nhức liên tục và hạn chế chuyển động của vùng bị gãy xương do áp lực.

Gãy xương do áp lực được điều trị bằng nhiều cách, dựa trên vị trí và mức độ nghiêm trọng của vết gãy. Phương pháp điều trị bác sĩ có thể khuyến nghị bao gồm chườm đá, điều chỉnh tư thế để giảm sưng, sử dụng giày bảo vệ hoặc nạng, và thuốc để giảm đau và giảm sưng.

Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL)

Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) là sự căng quá mức hoặc rách dây chằng chéo trước (ACL) ở đầu gối. Rách có thể xảy ra một phần hoặc hoàn toàn. Chấn thương thường xảy ra ở những môn thể thao gồm có những cú dừng đột ngột, nhảy hay đổi hướng – chẳng hạn như bóng rổ, bóng đá, bóng bầu dục, tennis, trượt tuyết, bóng chuyền và thể dục thể thao. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, phương pháp điều trị có thể bao gồm nghỉ ngơi và bài tập phục hồi giúp bạn có lại lực và sự cân bằng, hoặc phẫu thuật để thay thế dây chằng bị rách sau đó là phục hồi. Tuy nhiên, những vận động viên trải qua phẫu thuật thay thế dây chằng có nguy cơ thực hiện phẫu thuật lần 2. Phẫu thuật liên tục có nghĩa bạn có thể không bao giờ lấy lại sức mạnh và trạng thái nguyên bản của dây chằng đầu gối, khiến cơ hội bị tái chấn thương trở nên cao.

Trật xương bánh chè

Cũng được biết đến với tên gọi trật khớp xương bánh chè, trật xương bánh chè xảy ra khi xương bánh chè trật ra khỏi vị trí bình thường. Nó có thể tự động phục hồi và trở về vị trí ban đầu. Dạng chấn thương này phổ biến trong các môn thể thao bao gồm chuyển hướng đột ngột (ví dụ như cầu lông hay tennis). Nó tạo ra một áp lực to lớn lên đầu gối khi bạn đổi hướng. Cũng như những chấn thương khác, trật xương bánh chè khiến bạn bị đau và mất khả năng đi lại tạm thời. Tuy nhiên, trật khớp liên tục có thể khiến ảnh hưởng này trở nên vĩnh viễn.

Hầu hết xương bánh chè trật có thể được điều trị mà không cần phẫu thuật. Phương pháp điều trị phổ biến bao gồm nắn lại vị trí (tự tay di chuyển xương bánh chè về vị trí ban đầu), hút khớp để loại bỏ dịch dư thừa, cố định không cử động với bó bột hoặc nẹp, và sử dụng nạng để giảm áp lực.

Rách sụn chêm

Sụn chêm là miếng sụn có tác dụng như tấm đệm giữa xương đùi và xương ống chân. Có 2 sụn chêm ở mỗi khớp gối. Chúng có thể bị tổn thương hoặc rách trong quá trình hoạt động gây áp lực hoặc xoay khớp gối. Khi rách sụn chêm xảy ra, bạn có thể nghe thấy âm thanh nhỏ phát ra xung quanh khớp gối. Bạn cũng có thể cảm nhận cảm giác trượt hoặc vỡ, thường là dấu hiệu chỉ ra một phần của sụn đã bị lỏng và gây cản trở khớp gối. Sự cọ xát liên tục của sụn chêm bị rách với sụn khớp có thể gây ra mòn và rách trên bề mặt, dẫn đến thoái hóa khớp, nó cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động của bạn.

Ban đầu bạn nên điều trị rách sụn chêm bằng kỹ thuật bảo tồn bao gồm nghỉ ngơi, chườm đá, băng bó, và kê cao (RICE method). Thuốc giảm đau hữu dụng trong việc giảm đau và sưng. Tư thế phù hợp và trị liệu vật lý cũng giúp tăng thêm khả năng vận động của đầu gối và sự cân bằng. Nếu đầu gối của bạn không đáp ứng với phương pháp điều trị, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật.

Chấn thương khuỷu tay quần vợt

Như tên gọi của nó, chấn thương khuỷu tay quần vợt, hay viêm túi hoạt dịch mỏm lồi cầu bên, là tình trạng do sử dụng quá mức khớp khuỷu tay. Đau khuỷu tay quần vợt là viêm gân nối cơ cẳng tay ở ngoài khuỷu tay. Các cơ và gân ở cẳng tay bị tổn thương từ sử dụng quá sức. Điều này dẫn đến đau và co thắt vùng ngoài khuỷu tay. Nếu cơn đau kéo dài ngay cả sau khi đã nghỉ ngơi nhiều, có thể đó là trường hợp tổn thương dây thần kinh. Nếu không được điều trị, chấn thương khuỷu tay quần vợt có thể trở nên mãn tính và kéo dài hàng tháng, đôi khi thậm chí là hàng năm. Điều này đặc biệt đúng nếu điều trị chỉ tập trung vào việc làm giảm đau mà không sửa chữa cơ suy yếu hay thói quen xấu có thể đã dẫn đến tình trạng này ngay từ đầu.

Chấn thương khuỷu tay quần vợt thường tự bình phục. Để mau hồi phục hơn, bạn có thể thử chườm đá khuỷu tay, sử dụng đai cố định, thực hiện một số bài tập mở rộng phạm vi chuyển động, trị liệu vật lý, và uống thuốc giảm đau. Trong những trường hợp nặng, bạn có thể cần phẫu thuật sau 2 đến 4 tháng không có phản ứng đối với điều trị bảo tồn.

Trật khớp vai

Mặc dù không thể tưởng tượng được với những ai không phải vận động viên, vẫn có khả năng xuất hiện lực lớn đến mức nó làm vai của bạn trật ra khỏi ổ khớp. Trong tình trạng đó, có thể bị sưng tấy chung, mất đường nét bờ vai và hạn chế chuyển động cánh tay cho đến khi phục hồi hoàn toàn. Không may mắn thay, một khi bạn đã bị trật khớp vai, bạn có thể bị trật lại một lần nữa. Khả năng tái phát là tương đối cao đối với chấn thương trật khớp. Trật khớp tái phát cũng làm rão dây chằng. Trong điều trị trật khớp vai, bạn nên tìm kiếm lời khuyên y tế về điều trị phẫu thuật sớm, chẳng hạn như ổn định nội soi của vai để giảm thiểu nguy cơ xảy ra chấn thương lần 2.

Đau thần kinh tọa (Đau lưng dưới)

Thuật ngữ đau thần kinh tọa mô tả cơn đau – có thể kèm theo ngứa ran, tê, hoặc suy yếu – bắt nguồn từ lưng dưới và xuyên qua mông, rồi đi xuống dây thần kinh tọa lớn ở mặt sau của mỗi chân. Một số triệu chứng nhất định của đau thần kinh tọa, tuy hiếm, nhưng yêu cầu sự can thiệp y tế khẩn cấp. Vì đau thần kinh tọa gây ra bởi một tình trạng bệnh tiềm ẩn, việc điều trị tập trung giải quyết nguyên nhân gây ra các triệu chứng thay vì chỉ tập trung vào triệu chứng. Đau thần kinh tọa có thể dẫn đến hẹp ống sống ở vùng lưng dưới, hay còn được biết đến là hẹp cột sống. Ngoài ra, đau ở vùng cổ, hay còn được biết đến là hẹp cột sống cổ tử cung, cực kỳ nguy hiểm vì nó gây đè nén tủy sống. Do đó, hẹp tủy sống có thể dẫn đến những triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm cơ thể suy yếu và tê liệt.

Gãy xương

Ngoài các trường hợp gãy xương do áp lực, các môn thể thao cường độ cao cũng đặt bạn vào nguy cơ các tổn thương xương khác – cụ thể là gãy xương. Xương gãy có thể gây sưng tấy, thâm tím nghiêm trọng và đau nhức xung quanh vùng bị thương, và chảy máu nếu xương đâm thủng da (gãy xương hở). Không có khả năng bạn có thể sử dụng phần cơ thể bị tổn thương. Cơn đau liên quan đến gãy xương cũng có thể nghiêm trọng và khiến bạn cảm thấy ngất, chóng mặt và buồn nôn. Chấn thương lặp đi lặp lại ở cùng một chỗ sẽ làm tăng cơ hội của bạn bị viêm khớp trong tương lai.

Điều trị gãy xương giúp kiểm soát cơn đau, thúc đẩy hồi phục, ngăn ngừa biến chứng, và khôi phục hoạt động bình thường của khu vực bị gãy xương. Phương pháp điều trị có thể bao gồm cố định không cử động với bó bột, nẹp, kéo giãn để kéo căng cơ và gân xung quanh xương bị gãy, thuốc để kiểm soát cơn đau, và phẫu thuật.

Nguyên nhân gây chấn thương thể thao

Chấn thương thể thao thường do sử dụng quá sức, va chạm trực tiếp hoặc sử dụng lực lớn hơn khả năng chịu đựng của bộ phận cơ thể đó. Nguyên nhân gây chấn thương thể thao có thể bao gồm luyện tập không đúng cách hoặc kém chất lượng, sử dụng đồ dùng thể thao không đúng cách, đang trong tình trạng sức khỏe yếu kém, hoặc thực hiện khởi động không phù hợp hay các bài tập kéo giãn trước một sự kiện thể thao hoặc luyện tập.

Lời khuyên cho các vận động viên

Với tư cách là vận động viên, đôi khi chúng ta tiếp tục bất chấp mức độ nghiêm trọng của chấn thương, vào những lúc khác chúng ta lại xem nhẹ mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Dù trong trường hợp nào, chúng ta không nên lơ là bất kỳ dạng chấn thương thể thao nào. Miễn là bạn đã bị chấn thương, hãy nhớ rằng nó có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị phù hợp.

Hãy đảm bảo nghỉ ngơi đủ lâu để tập trung hoàn toàn vào việc hồi phục nhằm có thể quay trở lại sân đấu ở tình trạng tốt như trước đây. Bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn cho bạn về phương pháp điều trị hay kế hoạch hồi phục để ngăn ngừa những hậu quả lâu dài có thể xảy ra nếu tình trạng bệnh không được quản lý.

Những lúc khác, hãy nhớ áp dụng các quy tắc an toàn khi tập luyện hay trong suốt quá trình thi đấu thực tế. Trong khi một số chấn thương nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, hoàn toàn có thể ngăn ngừa chấn thương. Luôn đảm bảo bạn đã dành ra những ngày nghỉ ngơi trong quá trình luyện tập thường xuyên để cơ bắp có thể khôi phục.