-
-
Khu vực chăm sóc và điều trị
Nguồn: Shutterstock
Chúng ta đều đã quen thuộc với khói mù—hiện tượng giống như sương khói khiến mắt chúng ta bị kích ứng, làm hỏng các kế hoạch cho trận thi đấu bóng đá hay buổi chạy bộ sáng. Nhưng bạn có biết rằng, điều kiện khói mù nghiêm trọng có thể gây ra các tác hại nguy hiểm đến sức khỏe chúng ta?
Dù những năm gần đây chúng ta đã được xoa dịu phần nào bởi khói mù, đừng vì thế mà thiếu đi cập nhật thông tin quan trọng. Dưới đây là một bài hướng dẫn giải đáp tất cả những gì bạn cần biết về khói mù, và cách để giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.
Không giống như sương mù có thành phần là các giọt nước trong không khí, khói mù được cấu thành từ khí thải, bụi bặm, hơi nước và chất lỏng bay hơi.
Khi các hạt bụi thô trong không khí này trôi dạt sang vùng khí quyển của các quốc gia khác, nó sẽ trở thành khói mù xuyên biên giới, ảnh hưởng đến nhiều người bên ngoài quốc gia phát sinh hiện tượng khói mù.
Singapore chịu ảnh hưởng của khói mù hầu như hằng năm, với các đợt khói mù đặc biệt trầm trọng vào các năm 1997, 2006, 2013 và 2015. Nguyên nhân gây khói mù thường là các vụ đốt rừng và đất đai diện rộng trong khu vực bởi các kỹ thuật đốt truyền thống nhằm mục đích dọn sạch khu đất nhanh chóng và ít tốn kém. Hướng và tốc độ gió cũng ảnh hưởng đáng kể đến việc Singapore có bị ảnh hưởng bởi khói mù hay không.
Tác động của khói mù tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người—họ có mắc phải bất kỳ bệnh tim , phổi, mãn tính hoặc suy nhược nào hay không— chỉ số tiêu chuẩn chất ô nhiễm (PSI), cũng như thời gian và mức độ của các hoạt động ngoài trời. Chỉ số PSI từ 101 trở lên bắt đầu được xếp vào nhóm không tốt cho sức khỏe.
Tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm không khí thịnh hành trong khói mù, như các hạt mịn có thể hít vào PM2.5, có thể dẫn đến kích ứng và tổn thương phổi. Mặc dù khói mù có ảnh hưởng tiêu cực nói chung đến mọi người, trẻ em, người cao tuổi, người mắc các bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn hay tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD) nằm trong nhóm nguy cơ cao nhất.
Vì COVID-19 vẫn chưa kết thúc nên nếu một người có những vấn đề này bị nhiễm bệnh, sức khỏe hô hấp nói chung có thể bị suy yếu, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn. Hơn nữa, chất lượng không khí thấp có thể dẫn đến hệ miễn dịch suy yếu, làm tăng nguy cơ nhiễm COVID-19 nói chung.
Trong mùa khói mù, bạn có thể bắt gặp các triệu chứng về hô hấp như hắt hơi, sổ mũi, ho và khô họng do chất lượng không khí thấp. Một cách phổ biến, điều này xảy ra do chất lượng không khí kém dẫn đến suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm như COVID-19. Những người có đôi mắt nhạy cảm cũng có thể cảm nhận được sự khó chịu.
Nếu bạn mắc bệnh tim, phổi mãn tính—chẳng hạn hen suyễn hay COPD—hãy cẩn trọng vì khói mù có thể làm trầm trọng hơn các ảnh hưởng.
Nếu các triệu chứng trên xấu đi, hãy tìm đến sự trợ giúp y tế tại các phòng khám bệnh hoặc Trung tâm Chăm Sóc Khẩn Cấp (UCC).
Mức độ khói mù được đo lường bởi chỉ số tiêu chuẩn chất ô nhiễm (PSI). Dưới đây là một bảng tổng kết đơn giản về ý nghĩa của các giá trị chỉ số:
0 – 50 (Chất lượng không khí tốt): Bạn có thể hoạt động như bình thường.
51 – 100 (Chất lượng không khí trung bình): Bạn có thể nhận thấy tầm nhìn suy giảm đôi chút, nhưng không cần quá lo lắng ở mức độ này.
101 – 200 (Không khí có hại): Bạn có thể nhận thấy đôi mắt, mũi và họng bị kích ứng. Nếu bạn mắc bệnh tim hoặc hô hấp, hãy tránh hoạt động thể chất và những hoạt động ngoài trời. Trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi nên giảm thiểu các hoạt động gắng sức.
201 – 300 (Không khí rất có hại): Người già và yếu nên ở trong nhà, và những người khác nên hạn chế các hoạt động quá sức ngoài trời.
301– 400 (Không khí nguy hiểm): Ngay cả những người khỏe mạnh cũng bị ảnh hưởng, khiến việc hoạt động hằng ngày bị hạn chế.
Trên 400: Công chúng nên ở trong nhà, đóng kín cửa sổ, cửa chính, và hạn chế hoạt động thể chất.
Cập nhật tình hình khói mù thời gian thực tại Singapore có thể được tìm thấy ở Trang tin tức nhỏ về khói mù của Cơ quan Môi trường Quốc gia.
Đối với những cá nhân khỏe mạnh, việc tiếp xúc với khói mù trong một khoảng thời gian ngắn có lẽ sẽ gây kích ứng hơn là nguyên do đáng lo ngại. Tuy nhiên, cẩn thận bao giờ cũng hơn việc phải hối tiếc—và tốt nhất là luôn sẵn sàng với các biện pháp phòng ngừa.
Đây là loại khẩu trang phòng độc được bày bán tại tất cả các cửa hàng thuốc, khẩu trang N95 được thiết kế để ngăn các hạt mịn bụi lởn vởn trong không khí và cản trở bạn trong việc hít phải chúng. Lưu ý rằng các loại khẩu trang y tế và khẩu trang vải thông thường không có tác dụng vì chúng chỉ được thiết kế để bảo vệ bạn khỏi các chất lỏng (dịch cơ thể) chứ không phải không khí ô nhiễm.
Không khí ô nhiễm gây kích ứng cho mắt, cổ họng và thậm chí là làn da. Các hạt trong bụi không khí cũng giữ nhiệt trên da. Uống 6 - 8 ly nước mỗi ngày có thể giúp đào thải các độc tố mà phổi và làn da của bạn đã hấp thụ.
Cẩn thận hơn nữa, hãy thoa một lớp kem dưỡng ẩm có SPF để ngăn ngừa kích ứng da. Cách này cực kỳ có lợi cho làn da của bạn!
Các môn thể thao ngoài trời thường đòi hỏi việc hít thở sâu, dẫn đến việc hút nhiều chất ô nhiễm vào phổi hơn. Hãy ở trong nhà càng nhiều càng tốt khi khói mù đang trong thời điểm đỉnh điểm. Đây là lý do hoàn hảo để thư giãn và thả lỏng.
Đảm bảo không khí trong nhà luôn trong lành bằng cách đóng kín cửa sổ, và đầu tư một bộ lọc không khí hoặc máy lọc khí chất lượng tốt. Máy lọc không khí chất lượng được định nghĩa là máy có bộ lọc không khí dạng hạt hiệu quả (HEPA), bộ lọc này giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà. Nguyên tắc cơ bản là, lưu lượng khí sạch của một bộ lọc phù hợp nên ít nhất gấp ba lần thể tích của căn phòng được đo bằng đơn vị m³.
Đã đến lúc để bổ sung cà rốt, khoai lang, bông cải xanh vào bữa ăn. Các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A có thể bảo vệ mắt, phổi, tăng cường khả năng mang oxy cho cơ thể, và tăng cường hệ miễn dịch.
Hãy đảm bảo rằng bạn đang hấp thụ lượng vitamin C cần thiết mỗi ngày dưới dạng các loại hoa quả và rau xanh—Vitamin C kết hợp cùng Vitamin E có tác dụng giữ các mô phổi luôn khỏe mạnh.
Không khí khô có thể làm trầm trọng hơn các kích ứng gây ra bởi khói mù, có khả năng gây hại đến hệ hô hấp. Máy tạo độ ẩm có thể giúp duy trì độ ẩm phù hợp trong nhà, giảm các kích ứng ở họng và mắt.
Trong mùa khói mù, bụi và các chất ô nhiễm có thể tích tụ trong nhà. Vệ sinh thường xuyên có thể giúp giảm lượng chất ô nhiễm.
Hút thuốc có thể làm phổi bạn yếu đi, khiến bạn dễ mắc phải các ảnh hưởng có hại do khói mù gây ra. Nếu bạn là người hút thuốc, tốt nhất là tránh xa thuốc, đặc biệt là trong thời điểm chất lượng không khí kém. Nếu bạn không hút, hãy tránh khói thuốc gián tiếp.
Nếu bạn đang gặp các triệu chứng về hô hấp, hay lo ngại về sức khỏe phổi, dù có do khói mù hay vì lý do khác, hãy cân nhắc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc làm một bài kiểm tra sức khỏe phổi ngay hôm nay.