Dr Chua Tju Siang
Bác sĩ nội tiêu hóa
Nguồn: Shutterstock
Bác sĩ nội tiêu hóa
Trào ngược axit là một rối loạn xảy ra khi có dòng dịch vị chảy ngược từ dạ dày vào thực quản. Axit dịch vị gây kích ứng niêm mạc thực quản, tạo cảm giác bỏng rát, đau đớn ở ngực.
Stress có thể gây trào ngược axit không?
Stress gia tăng lượng sản sinh axit, làm tăng khả năng trải qua các triệu chứng của trào ngược axit. Tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu cơ thể phản ứng với stress bằng cách đưa vào các chất kích thích như các loại đồ uống chứa caffeine, vì chúng có xu hướng làm tăng tỷ lệ xuất hiện các triệu chứng trào ngược.
Trào ngược axit là một tình trạng tương đối dễ điều trị vì thuốc điều trị hiện có sẵn và mang lại hiệu quả. Sau đây là một số phương pháp điều trị mà bạn có thể được khuyên sử dụng để điều trị chứng trào ngược axit:
Thuốc kháng axit (antacids)
Thuốc kháng axit là các loại thuốc không kê đơn, có tác dụng trung hòa axit dạ dày để giảm bớt cơn đau do axit gây kích ứng thực quản. Tuy nhiên, mặc dù thuốc kháng axit giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn trong ngắn hạn, chúng không thể chữa lành các tổn thương thực quản do axit gây ra. Cũng cần lưu ý rằng việc uống quá nhiều thuốc kháng axit có thể gây ra các tác dụng phụ có hại như tiêu chảy hoặc các biến chứng về thận.
Thuốc giảm axit
Thuốc giảm axit làm giảm lượng axit do dạ dày sản xuất. Điều này bảo vệ thực quản, dạ dày và ruột khỏi bị tổn thương. Thuốc giảm axit cũng có thể giúp làm lành các tổn thương do viêm thực quản gây ra. Hai loại thuốc giảm axit phổ biến là thuốc chẹn thụ thể H2 và thuốc ức chế bơm proton.
Thuốc chẹn thụ thể H2
Hoạt chất trong các loại thuốc chẹn thụ thể H2 ngăn chặn các tế bào trong dạ dày sản xuất axit. Trong một ngày, chúng có thể giảm sản xuất axit dạ dày lên tới 70%. Nhờ đó, lớp niêm mạc thực quản bị kích ứng có thêm thời gian để phục hồi. Cimetidine, famotidine và ranitidine là một vài loại thuốc chẹn thụ thể H2 khác nhau. Tuy nhiên, nhóm thuốc này có thể gây ra các biến chứng về đường ruột như táo bón và tiêu chảy.
Thuốc ức chế bơm proton
Nhóm thuốc này hoạt động tương tự như thuốc chẹn thụ thể H2, ngoại trừ việc chúng mạnh hơn nhiều, giảm sản xuất axit trong thời gian dài hơn. Pantoprazole, rabeprazole, lansoprazole và omeprazole là các ví dụ về thuốc ức chế bơm proton.
Nội soi
Nếu các loại thuốc không làm giảm các triệu chứng của bạn, thường thì nội soi được chỉ định để đánh giá mức độ và tìm hiểu về các nguyên nhân khác có thể cho các triệu chứng này. Nội soi cũng giúp bác sĩ lấy được các mẫu mô từ thực quản để đảm bảo rằng một dạng nghiêm trọng của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản có tên Barrett's oesophagus chưa phát triển. Barrett's oesophagus là một tình trạng làm gia tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản.
Phẫu thuật
Nếu các loại thuốc không cải thiện các triệu chứng, phẫu thuật có thể được chỉ định như là biện pháp cuối cùng. Phẫu thuật tạo hình đáy vị (Nissen fundoplication) là một thủ thuật ít xâm lấn thường được thực hiện để điều trị tình trạng ợ nóng kéo dài. Trong thủ thuật này, phần trên của dạ dày được quấn quanh phần dưới của thực quản để làm thắt chặt cơ thắt, giảm tỷ lệ xuất hiện tình trạng trào ngược axit. Bác sĩ phẫu thuật có thể tiến hành bên ngoài thông qua việc nhìn vào một chiếc camera nhỏ được đưa vào bên trong cơ thể thông qua một vài vết cắt nhỏ.
Viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra khi axit dạ dày ăn mòn lớp màng nhầy bảo vệ của đường tiêu hóa. Điều này dẫn đến các vết loét mở gây đau đớn trên lớp niêm mạc dạ dày (viêm loét dạ dày) và phần trên của ruột non (viêm loét tá tràng).
Hiếm khi, các triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể xảy ra:
Vai trò của stress như một nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày tá tràng hiện vẫn gây tranh cãi do những khó khăn liên quan đến việc định lượng stress ở những người khác nhau. Tuy nhiên, một số nghiên cứu theo dõi sự xuất hiện của viêm loét ở một nhóm được xác định đã liên kết một số loại stress nhất định với nguy cơ phát triển viêm loét. Các loại stress này bao gồm trầm cảm, căng thẳng liên quan đến công việc, các vấn đề xã hội và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (post-traumatic stress disorder - PTSD).
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng gia tăng sau các thảm họa như đánh bom thành phố và động đất. Những cá nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng sau một sự kiện đau thương trong cuộc sống nhưng có tâm lý ổn định thường có xu hướng phục hồi tốt sau khi các yếu tố gây stress được loại bỏ.
Viêm loét dạ dày tá tràng thường có thể được điều trị theo cách tương tự như bệnh trào ngược axit bằng cách sử dụng thuốc để trung hòa hoặc giảm axit trong dạ dày. Tuy nhiên, các phương pháp khác có thể cần thiết. Một số loại thuốc được đề xuất bổ sung có thể bao gồm:
Thuốc kháng sinh
Helicobacter pylori là một loại vi khuẩn phổ biến có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng. Một khi bác sĩ xác định rằng bạn có loại vi khuẩn này trong cơ thể, họ sẽ kê đơn một phác đồ kháng sinh phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn Helicobacter pylori.
Thuốc bảo vệ niêm mạc
Loại thuốc này làm tăng sản sinh nhầy ở dạ dày và làm tăng lưu lượng máu khắp đường tiêu hóa. Các hoạt chất này hình thành một lớp bảo vệ các vết loét trong dạ dày khỏi bị kích ứng thêm và giúp chúng lành lại.
Nội soi
Viêm loét dạ dày tá tràng thường được chẩn đoán với kỹ thuật nội soi tiêu hóa trên. Nội soi rất hữu ích vì bác sĩ có thể lấy mẫu từ dạ dày để đảm bảo rằng vết loét không phải ung thư. Tình trạng chảy máu do bệnh viêm loét dạ dày tá tràng thường được điều trị bằng nội soi. Bác sĩ sẽ xác định vị trí chảy máu trong dạ dày hoặc ruột non và áp dụng các clip cầm máu.
Phẫu thuật
Ở những trường hợp mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng rất nghiêm trọng, có thể xuất hiện một lỗ hổng (thủng) ở thành dạ dày. Lỗ hổng này cần được phẫu thuật khâu kín để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Kiểm soát stress là việc rất quan trọng để xác định các nguyên nhân gây ra stress và giải quyết chúng. Đôi khi stress là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt khi bạn có trách nhiệm phải xử lý. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tìm cách để giải phóng sự căng thẳng đang tích tụ trong tâm trí thông qua một số hoạt động sau đây, giúp bạn sản sinh endorphin và giảm lượng hormone stress trong cơ thể:
Nếu tình trạng sản xuất axit là nguồn gốc làm bạn liên tục cảm thấy khó chịu, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ, họ sẽ có thể đưa ra kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn.